ABD’nin kripto para sektörünü destekleyen düzenlemeleri ve agresif ticaret politikaları, küresel piyasalarda endişe yaratıyor. Fransa Merkez Bankası Başkanı François Villeroy de Galhau, bu politikaların 2008 mortgage krizine benzer bir finansal çöküşe yol açabileceği konusunda uyardı.
Fransa Merkez Bankası (Banque de France) Başkanı François Villeroy de Galhau, Donald Trump’ın kripto para sektörüne verdiği desteği ve finansal düzenlemelerdeki gevşemeyi sert bir dille eleştirerek, bu politikaların küresel ekonomiyi riske attığını belirtti. La Tribune Dimanche gazetesine yaptığı açıklamada, “Finansal krizler tarihsel olarak ABD’de başlar ve domino etkisiyle tüm dünyaya yayılır. 2008 Mortgage Krizi bunun en acı örneğiydi. Trump yönetimi, kripto paraları ve banka dışı finansal sistemleri teşvik ederek benzer bir tablonun tohumlarını ekiyor” dedi.
Villeroy, bu durumun özellikle “düzensiz finansal genişleme” ile birleştiğinde riskin katlandığını vurguladı. Banka dışı finans kuruluşlarının (shadow banking) kontrolsüz büyümesinin 2008’deki krizi tetiklediğini hatırlatan Villeroy, “Kripto sektöründe yaşanan spekülatif balonlar ve düzenleme eksikliği, sistematik riskleri artırıyor” ifadelerini kullandı. Ancak Avrupa Birliği’nin sıkı denetimler sayesinde güvende olduğunu belirten Villeroy, “AB’nin kripto varlıklar için hazırladığı MiCA (Markets in Crypto-Assets) düzenlemeleri, piyasa istikrarını korumaya yönelik. Avrupa’da bir bankacılık krizi beklemiyoruz” açıklamasını yaptı.
Serbest Piyasa mı, Kontrolsüz Büyüme mi?
Donald Trump’ın 2024 başkanlık seçimleri öncesinde kripto paralara verdiği destek hem siyasi hem de ekonomik tartışmaları alevlendirdi. Trump yönetiminin bu alandaki en dikkat çekici adımlarından biri, Şubat 2024’te Mark Uyeda’yı SEC (Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu) Başkan Vekili olarak ataması oldu. Uyeda’nın göreve gelmesinin ardından SEC, Coinbase, Binance ve Robinhood’a karşı açılan davalarda geri adımlar attı. Özellikle Coinbase ile SEC arasındaki “menkul kıymet ihlali” iddialarının askıya alınması, sektörde düzenleyici baskının azalacağı yönünde beklentileri artırdı.
Trump’ın bir diğer çarpıcı hamlesi ise Mart 2024’te duyurduğu “devlet destekli kripto portföyü” oldu. Bu portföyün Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Solana (SOL), Cardano (ADA) ve XRP’yi içereceği açıklandı. Açıklama sonrası söz konusu coinlerin fiyatlarında %15-20 aralığında ani yükselişler kaydedildi. Ancak uzmanlar, devlet kurumlarının volatil kripto varlıklara yatırım yapmasının “etik ve finansal riskler” taşıdığı konusunda uyardı. En önemli örneği, Bitcoin’in Nisan 2024’te 24 saat içinde %30 değer kaybettiği bir düzeltme dönemi, bu riskleri gözler önüne serdi.
Ticaret Savaşları ve Piyasa Çalkantısı: Kripto Piyasaları Nasıl Etkilendi?
ABD’nin Avrupa Birliği’ne yönelik agresif ticaret politikaları da kripto piyasalarında dalgalanmalara yol açtı. Trump’ın Mart 2024’te Avrupa şampanyasına %200 gümrük vergisi tehdidi, küresel piyasalarda şok etkisi yarattı. Bu açıklamanın ardından S&P 500 endeksi, Şubat ayı zirvesinden %10 düşerek 4.800 seviyesine geriledi. Kripto piyasaları ise toplam 1.2 milyar dolar değer kaybetti; Bitcoin 65.000 dolara, Ethereum 3.200 dolara kadar düştü. Analistler, ticaret savaşlarının yatırımcıları riskli varlıklardan çekilmeye zorladığını belirtti.
Fransa Merkez Bankası Başkanı Villeroy, Trump’ın korumacı politikalarını da eleştirerek, “Donald Trump, küresel ekonominin sıfır toplamlı bir oyun olduğu yanılgısına sahip. ABD’nin uyguladığı yüksek tarifeler ve düzensiz finansal genişleme, piyasalarda belirsizliği kronik hale getiriyor” dedi. Villeroy, bu politikaların enflasyonist baskıları artırabileceği ve merkez bankalarının faiz indirim planlarını sekteye uğratabileceği konusunda da uyardı.
Bitcoin Rekorunu Koruyamadı
Bitcoin, Aralık 2024’te 106.000 dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesini görse de sonraki aylarda makroekonomik gerilimler ve düzenleyici belirsizlikler nedeniyle bu seviyeyi koruyamadı. Mart 2025 itibarıyla Bitcoin 82.000 dolar civarında işlem görüyor ve Aralık zirvesinin %23 altında seyrediyor.
Ancak kripto sektöründeki düşüş sadece Bitcoin ile sınırlı değil. Özellikle Trump’ın portföyüne aldığını açıkladığı Solana (SOL) ve Cardano (ADA) gibi altcoin’ler, Bitcoin ile birlikte artmış ancak devam eden süreçte sert düşüşlerle karşılaşmışlardı. Bu durum, devlet destekli yatırım planlarının kripto piyasalarını istikrarsızlaştırabileceği endişelerine neden oluyor.
Avrupa’nın Yanıtı: Sıkı Düzenleme ve Küresel İş Birliği Çağrısı
Avrupa Birliği, kripto paraların sistemik risk oluşturmasını engellemek için MiCA düzenlemelerini 2024’te yürürlüğe soktu. Bu kapsamda, kripto borsalarına sermaye yeterliliği zorunluluğu getirilirken, stablecoin’ler için rezerv şartları belirlendi. Villeroy, bu adımların “kontrolsüz büyümeyi önleyeceğini” savunurken, küresel iş birliğinin önemine dikkat çekti: “Finansal istikrar ancak uluslararası koordinasyonla sağlanabilir. ABD’nin tek taraflı politikaları, G20 ülkelerinin çabalarını baltalıyor.”
Öte yandan, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva da Haziran 2024’te yaptığı açıklamada, “kripto varlıkların küresel finansal istikrar için artan bir tehdit oluşturduğunu” belirterek, Villeroy’un uyarılarına destek verdi.
Kripto paraların yükselişi, finansal inovasyon ile sistemik riskler arasında ince bir çizgiye işaret ediyor. Trump’ın deregülasyon odaklı politikaları kısa vadede sektöre nefes aldırsa da uzmanlar orta vadede kontrolden çıkmış bir piyasanın bedelini küresel ekonominin ödeyebileceği konusunda uyarıyor. Avrupa’nın sıkı düzenlemeleri ise bu dengeyi korumaya çalışırken, yatırımcıların dikkatli olması gereken günler yaklaşıyor gibi.