Önümüzdeki ay ortasında gerçekleştirilmesi beklenen” Ethereum Merge” güncellemesi, küresel kripto para piyasasının gündemini meşgul etmeye devam ediyor.
Geçen hafta, Ethereum Vakfı, Merge güncellemesinin 15 veya 16 Eylül’de gerçekleşeceğini doğruladı. Ethereum blok zinciri üzerinde yapılacak bir protokol yükseltmesi olan Merge sonucunda Ethereum fiyat rallisi bekleyen yatırımcılar ayrıca Hisse İspatı’na geçişin neler getireceğini merak ediyor.
Hisse İspatı (PoW) ve İş Kanıtı (PoW)
Hisse İspatı (PoS) ‘nın ana savunucularından bazıları, enerji tüketimi konusunda İş Kanıtı (PoW) ‘nı eleştirmeye devam ediyor. Hisse Kanıtı destekçileri İş Kanıtı’nın çevreyi yok ettiğini veya bazı ülkelerden daha fazla elektrik kullandığını iddia ediyor.
Bitcoin Madencilik Konseyi’nden edinilen bilgilere göre, PoW madenciliğinde kullanılan enerjinin yüzde 57’sinin yenilenebilir olduğu ortaya çıkmıştı.
Bunun yanı sıra PoW (İş Kanıtı) madenciliğinin çevre için son derece faydalı olduğu birtakım yöntemlerinin olduğu da biliniyor.
Yazar Alex Epstein ile ekonomist Saifedean Ammous’un sıklıkla tartıştığı gibi, bir toplumdaki enerji kaynaklarının kullanımı o toplumun büyümesi için son derece faydalı.
Aslına bakılırsa bir ülkenin kullandığı enerji miktarı ile o ülkedeki yaşam kalitesi arasında çok büyük bir ilişki var. İnsanlar daha fazla fosil yakıt kullanıp daha büyük enerji tüketicileri haline geldikçe, hayatı keyifli hale getiren birtakım araçları kullanmakta kendilerini özgür hissediyorlar.
Bitcoin madenciliğinin çevre için son derece faydalı olduğunun ileri sürüldüğü birçok vaka örneği var. Geçtiğimiz yıl Teksas’taki sel sırasında, şirketler sorunu çözebilmek için yeterli fazla enerji üretmediğinden dolayı enerji şebekelerinde büyük sorunlar yaşandı ve on binlerce insan elektriksiz kaldı.
Bitcoin madencileri basitçe enerji şebekesine bağlanmaya ve harcadıkları enerjiyi paylaşmaya karar verdiler. Böylece PoW madenciliği için uygun bir siyasi ortam yaratırken aynı zamanda enerji şebekesini de korudular.
Enerji fiyatlarının çok değişken olduğu günümüz dünyasında bu tür bir istikrar çevre için son derece önem teşkil ediyor.
Ayrıca, Bitcoin madencileri, bulunabilecek en ucuz enerjiyi kullanmaya teşvik ediliyor. Bu sayede siyasetin ve coğrafyanın elverişli olduğu uygun yetki alanları bulmak için çıkarcı bir zihniyet benimsiyorlar.
Madenciliğin yalnızca büyük miktarda paraya ihtiyaç duyduğu Hisse Kanıtı’ndan daha merkeziyetsiz olmasını sağlayan coğrafi bileşene ek olarak bu, enerji şirketlerini sıfır marjinal maliyetle Bitcoin madenciliğine başlamaya teşvik ediyor.
Her yıl birçok petrol ve gaz şirketinin boşa harcadığı enerji sayesinde (enerji depolanamadığından), Bitcoin madenciliği yapmak için sadece atık yakıtları yakmanın ekstra bir maliyeti yok.
Buna istinaden, Bitcoin madenciliğinin boşa harcanacak enerjiyi değere dönüştürerek çevreye fayda sağladığı görülüyor. Böyle bir gelişmenin sonuçları da oldukça derin. Çünkü, Bitcoin’in enerji şirketleri tarafından talep veya devlet sübvansiyonlarından bağımsız olarak rüzgâr santralleri ve hidroelektrik enerji gibi girişimleri işletmek için kullanılabileceği anlamına geliyor.
Hisse İspatı (PoS) tam aksine, Bitcoin’in kullandığı tüm enerjiyi tüketmiyor ancak bu, Bitcoin’in sahip olduğu birçok avantajı da kaybettiği anlamına geliyor.
PoS, Bitcoin’den daha az enerji kullandığı için ilk etapta çok zarar verici olmayabiliyor. Bunun yanı sıra, PoS enerjisinin kullanılmayıp PoW’un kullanılması durumunda kendisine sağlanacak birçok avantajı da kaybediyor.
Merge, Ethereum’un İtibarına Zarar Verecek mi?
Merge güncellemesi, Ethereum’un aşırı derecede merkezi olduğunu zaten ortaya çıkarmıştı ve bunun düzeltilebileceği bir seçeneğinin de olmadığı görünüyor.
Lido gibi sıvı staking hizmetlerinin bir sonucu olarak Ethereum staking’in merkezileştirilmesi, çok az kişinin Ethereum validatörleri üzerinde orantısız kontrol kullanmasına neden oluyor.
Aynı zamanda Lido ile Ethereum’larını stake eden yatırımcılar Ethereum Merge sonrasına kadar hisseyi geri alamıyor. Bu da Merge sonrasına kadar bu durumu düzeltmek için hiçbir mekanizmanın olmadığı anlamına geliyor.
Kripto para danışmanlık firması 21st Paradigm’in kurucu ortağı 20 yaşındaki Dylan Leclair gibi bazı Bitcoin tutkunları, önce validatör node’larının merkezileştirilmesini düzeltmek için Ethereum’un Merge’ü daha da geciktirmesi gerektiğini savundu. Çünkü bunu yapmadan Ethereum kullanmanın açık bir risk teşkil edeceği düşünülüyor.
Maksimal Çıkarılabilir Değer (MEV) ‘in Ethereum için uzun zamandır bir sorun olduğu düşünülüyor. Çünkü madenciler mempool’a giden işlemleri önden çalıştırarak değer elde edebiliyorlar.
PoS’ta bu kavram, Maksimal Çıkarılabilir Değer (MEV) olarak bilinmesi dışında hala mevcut. Ayrıca en fazla Ethereum’a sahip olanlara verdiği yetki göz önüne alındığında, Ethereum için büyük bir sorunu temsil ediyor. Bu da tüm yatırımcıların eşit muamele gördüğü Bitcoin’den farklı olarak MEV’in Ethereum validatörlerine çoğunluğa karşı eşit olmayan bir oyun alanı sunmasıyla sonuçlanıyor.
Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin ve Ethereum Vakfı (EF) ‘nın ağ üzerinde tüm Ethereum madencilik endüstrisini öldürecek kadar çok etki ve kontrol uygulamasını getiren bu kadar büyük bir değişiklikle ilgili endişeler de var. Bu değişiklik için, aşırı güç derecesini ortaya çıkaracağı ve uzun vadeli yatırımcıların zaman içinde istikrar konusunda güven kaybı yaşayacakları düşünülüyor. Çünkü, PoW söz konusu olduğunda Ethereum’un bir sicili var, ancak PoS üzerinde o kadar iyi test edilmediği biliniyor.
Merge, Ethereum’un Menkul Kıymet Olduğunu Kanıtlıyor mu?
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) ‘na göre, bir kripto para birimi, bir ICO’da satıldıysa veya gelecekteki olası bir kar beklentisiyle dağıtıldıysa, bir menkul kıymet olarak tanımlanacak.
Ethereum’un yüzde 70 bir ICO düzenlediği ve Vitalik Buterin’in “iş modelini ayrıntılarıyla anlattığı” konuşmalarından net kar beklentileri olduğu göz önüne alındığında bu kriterlerin her ikisini de karşıladığı görülüyor.
Ayrıca,Bitcoin, PoW’un doğası gereği menkul kıymet olmaktan çok bir emtia olarak sınıflandırılıyor. PoW sayesinde tüm yatırımcılara tamamen eşit şekilde davranılıyor. PoS’ta, 32 Ethereum’a sahip olan yatırımcılar ile olmayanlar arasında açık bir çatallanma olduğu görülüyor.
Ethereum ve Rekabet Gücü
Ethereum aynı zamanda çok fazla vaadi olan turing-komple akıllı sözleşme işlevselliğine sahip. Avalanche kurucusu ve Ava Labs CEO’su Emin Gun Sirer, Ethereum’un ETH 2.0 ile umduğunu bulamayacağını defalarca belirtmişti.
Vitalik Buterin ve Ethereum Vakfı ekibi, şimdiye kadar toplama, parçalama, VRF’ler ve plazmalar da dahil olmak üzere bir dizi kriptografik çözüm denedi.
O zamandan beri plazma ve VRF’ler gibi fikirlerin çoğundan vazgeçildi. Toplama ve parçalama gibi çözümler de risklerle birlikte geldikleri için gerçek bir çözüm olarak görülmüyor.
Ethereum, Polygon gibi kendi yan zincirlerinden rekabet avantajına sahip. Binance’ın BNB’si gibi çok daha iyi finanse edilen şirketler ve Avalanche gibi yeni fikir birliği modelleriyle de rekabet içinde bulunuyor.
Örneğin Avalanche, “Blockchain Trilemma”dan ödün vermeden blok zincirinin ölçeklenmesini sağlayan standartlaştırılmış bir alt örnekleme yapısına sahip.
Hisse İspatı (PoS) Haram mı?
“Faiz yiyenler, kıyâmet günü kabirlerinden, başka türlü değil, ancak şeytan çarpmış kimselerin cinnet nöbetinden kalktığı gibi kalkacaklardır. Bunun sebebi, “Alış-veriş de tıpkı faiz gibidir” demeleridir. Halbuki Allah, alış-verişi helâl, faizi haram kılmıştır.”
Bakara Suresi, 275
Dünyanın en büyük devlet fonlarından bazıları, kripto para ve kripto şirketlerine doğrudan veya dolaylı olarak yatırım yaptı. En büyük devlet fonlarının ve dünyadaki en zengin insanların çoğunun Orta Doğu’da yer aldığı biliniyor.
İslami finans, Kuran’a uymak için uyulması gereken belirli yasalar ve yönergeler içermesi bakımından batı finansından çok daha farklı. Bunlardan en bilineni, Müslümanların faizi kabul etmelerine izin verilmemesi.
Bu nedenle, Ethereum stakingi halen tartışmalı bir konu olma özelliği taşıyor. Çünkü ağın güvenliğini temin etmenin yolu faiz sağlamak ve Ethereum’u mining etmenin yolu da kişinin emeğinden ziyade hali hazırda zengin olmasıyla alakalı.
İslami finans dünyasındaki bazı uzmanlar, Bitcoin’in altın gibi bir emtia olduğunu ve PoW mimarisinin altına çok benzediğini iddia ediyor. Bu, Bitcoin ile İslam Hukuku altında izin verilenlerle herhangi bir çelişki olmadığı anlamına geliyor. Hem İslami finans hem de Bitcoin konusunda uzman olan Harris Irfan, Bitcoin’in dünya ekonomisini borç temelli olmaktan çok öz sermayeye dayalı hale getirme potansiyeline sahip olduğu belirtti ve helal olduğunu söyleyerek Kuran’la çok daha uyumlu olduğu görüşünü açıkladı.
Ethereum, Bitcoin’in neredeyse yarısı kadar bir piyasa değerine sahip oluşu ve onu bir meta olmaktan alıkoyan geçmişiyle en azından Bitcoin’le karşılaştırıldığında Merge yaklaşırken aşırı değerli olduğu görülüyor.
Ethereum’un son derece deflasyonist olmasıyla ilgili birçok optimist düşünce, Ethereum’un öncelikle kendi dApp ekosisteminde işlem ücretlerini ödemek için kullanıldığı ve dolayısıyla kendi dijital olarak yerel ekosistemindeki bir para birimine daha çok benzediği gerçeğini görmezden geliyor.
İlgili Haberler ve İçerikler
Tamadoge 100x Olacak Mı? OKX'teki Borsa Arzına Katılın
- '10x Potansiyelli' - CNBC Raporu
- Deflasyonal, Düşük Arz - 2 Milyar
- Move to Earn (M2E), Metaverse Entegrasyonu
- Evcil Doge NFT'leri - Kitlesel Adopsiyon Potansiyeli
- ICO Yolda (Tier One Borsalarında)