Ethereum’un kurucu ortaklarından Vitalik Buterin, Ethereum’un temel katmanını tamamen yeniden şekillendirecek radikal bir öneriyle kripto dünyasında büyük yankı uyandırdı. Buterin, 2025 Nisan ayında yaptığı açıklamada, Ethereum’un mevcut Sanal Makinesi (EVM) kontrat dilinin yerini, yükseltilebilir RISC-V komut seti mimarisi ile değiştirmeyi teklif etti.
Öneri, Ethereum’un yürütme katmanını yeniden canlandırmak ve gelecekteki rekabet dalgalarına karşı daha dayanıklı hale getirmek amacıyla gündeme getirildi.
RISC-V Nedir, Neden Önemli?
RISC-V, açık standartlara dayalı, ücretsiz ve oldukça esnek bir işlemci mimarisi olarak biliniyor. Buterin, bu sistemin Ethereum’a entegre edilmesiyle birlikte, yürütme süreçlerinin çok daha hızlı, verimli ve sürdürülebilir hale geleceğini savunuyor.
Buterin’e göre Ethereum’un ölçeklenme sorunlarını çözmek için sadece yüzeysel değil, köklü yapısal değişimlere ihtiyaç var. Bu bağlamda “beam chain” adını verdiği girişimi, konsensüs (uzlaşı) katmanını büyük ölçüde sadeleştirme potansiyeli taşıyan bir çözüm olarak değerlendiriyor. Ancak yürütme katmanında benzer bir sıçrama yaşanabilmesi için mevcut sistemin sınırlarını aşacak “radikal adımlar” atılması gerektiğini belirtiyor.
Ethereum topluluğu, yıllardır işlem ücretleri, hız ve verimlilik gibi konularda kalıcı çözümler arıyor. Bu son öneri, artık sadece yama değil, tabandan bir dönüşüm gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Zira Ethereum, rekabet ettiği yeni nesil blokzincir platformları (Solana ve Sui gibi) karşısında giderek daha hantal ve pahalı bir yapı olarak algılanmaya başlandı. Bu da hem kullanıcı hem geliştirici tabanında kayıplara neden oluyor.
Ağın Ekonomik Sağlığı Alarm Veriyor
Ekonomik anlamda da Ethereum şu anda ciddi bir baskı altında. 2025 Nisan ayı itibarıyla, ağ üzerindeki ortalama işlem ücreti 0.16 dolara kadar düştü. Bu rakam, son yılların en düşük seviyesi olurken, 2020’den bu yana görülmeyen bir durum olarak kayıtlara geçti.
Ethereum’un önemli gelir kaynaklarından biri olan işlem ücretlerinin bu kadar gerilemesi, ağın sürdürülebilirliği açısından riskli bir tablo çiziyor. Özellikle “blob fee” olarak adlandırılan ve Layer-2 çözümleriyle ilişkili özel ücretlerdeki dramatik düşüş dikkat çekiyor. Mart ayının son haftasında bu ücretler sadece 3.18 ETH seviyesinde, yaklaşık 5.000 dolar. Bu da sadece birkaç hafta içinde yüzde 95’e varan bir düşüş anlamına geliyor.
Uzmanlar, bu düşüşün ekonomik koşullardan değil, kullanıcı davranışlarındaki değişimden kaynaklandığını belirtiyor. Artık birçok kullanıcı Ethereum’un ana ağı yerine, Arbitrum ve Optimism gibi Layer-2 çözümlerini tercih ediyor. Bu çözümler, işlemleri çok daha düşük ücretlerle ve hızlı şekilde gerçekleştirebildiği için kullanıcılar açısından cazibesini artırıyor. Ancak bu durum, Ethereum’un kendi altyapısını ekonomik olarak zayıflatıyor. Bazı analistler, bu gidişatın devam etmesi halinde Ethereum fiyatlarının 1.100 dolar seviyelerine kadar gerileyebileceğini öngörüyor. Ayrıca bkz: Layer 1 ve Layer 2 Arasındaki Farklar
RISC-V Önerisine Topluluktan Karışık Tepkiler Geldi
Vitalik Buterin’in RISC-V önerisi, Ethereum topluluğu içinde büyük bir tartışma başlattı. Bazı geliştiriciler bu fikri cesur ve geleceğe yönelik vizyoner bir hamle olarak değerlendiriyor. Onlara göre Ethereum’un, daha hızlı ve verimli rakipleriyle rekabet edebilmesi için bu tür yapısal dönüşümlere ihtiyacı var.
Ancak diğer kesim, bu çapta bir sistem değişikliğinin büyük riskler barındırdığını savunurken, sistemin yeniden inşası yıllar sürebileceğine ve büyük kaynaklar gerektirip, beraberinde yeni güvenlik açıkları doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Ayrıca bu geçişin, Ethereum’da şu an çalışan milyonlarca akıllı sözleşme nasıl entegre olacağı da belirsiz. Geriye dönük uyumluluk sorunları yaşanabileceği için birçok geliştirici bu konuda temkinli yaklaşıyor.
Tüm bu tartışmaların ortasında Ethereum topluluğu, öneriye yönelik kamuoyu görüşlerini almak üzere bir taslak hazırladı. Eğer bu öneri kabul edilirse, Ethereum için tamamen yeni bir dönemin başlangıcı olabilir.
Blokzincir dünyasında rekabetin giderek arttığı bir geleceğe hazırlık amacı taşıyan bu öneri, Ethereum’un kendini yeniden tanımlama ve ayakta kalma mücadelesinin önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.