Bitcoin İşlemleri Nasıl Gerçekleşir? Çalışma Mantığı Nedir?

Bitcoin işlemleri nasıl gerçekleşir sorusu kripto para piyasasıyla ilgilenmeye başlayan herkesin aklından geçen soruların başında geliyor. Bu işlemler en temelde göndericiden alıcıya iletilen işlemler olsa da bu işlemlerin arkaplanında neler gerçekleştiğini merak ediyor olabilirsiniz.

Özellikle blokzincirde yapılan her işlemin herkes tarafından görülebilmesi yani anonim olmaması ve Bitcoin gibi diğer kripto birimleri ile yapılan işlemlerin banka işlemlerinden daha hızlı olması nedeniyle kullanıcılar tarafından sıkça tercih edilmekte.

Business 2 Community olarak bu yazımızda Bitcoin işlemlerinin nasıl gerçekleştiğini ve bitcoin transferini nasıl yapabileceğinizi detaylı bir şekilde açıklayacağız.

Bitcoin Transferi Nasıl Yapılır?

Bitcoin transferi birkaç aşamada gerçekleşen bir işlemdir. Gelin bu aşamaları yazımızın ilerleyen kısımlarında detaylıca beraber inceleyelim.

Transfer İşlemi Oluşturma

Bitcoin işlemleri nasıl gerçekleşir sorusunu yanıtlayabilmemiz için ilk olarak bilmeniz gereken şey, Bitcoin transferi yapmak isteyen herkesin BTC cüzdanına sahip olması gerektiği. En iyi Bitcoin cüzdanları yazımızda bu konuya daha detaylı değinmiş olsak da, Bitcoin gönderimi yapmak isteyen kullanıcıların sahip olduğu cüzdanların hepsi birbirinden eşsiz, farklı rakamlardan ve harflerden oluşmakta.

Bu harf ve rakamlardan oluşan kombinasyon da aslında açık anahtar ve özel anahtar olarak ikiye ayrılıyor, kulağa oldukça kafa karıştırıcı gelse de açık anahtarı banka hesabınız için sahip olduğunuz IBAN numarasına benzetebiliriz. Yani açık anahtar size Bitcoin transferi yapmak isteyen insanlar ile paylaştığınız bir bilgi iken, özel anahtar ise banka hesabınızın şifresi gibi saklamanız gereken bir bilgi.

Özel anahtar bilginize erişebilen birisi hesabınızdaki Bitcoinlere erişebilecektir bu nedenle de cüzdanınızın güvenliği tehlikeye girebilir. Ayrıca özel anahtarınızı kaybederseniz cüzdanınıza erişimi de kaybedeceksinizdir, bu sebeple anahtar bilgilerinizi güvenli bir yerde saklamanız oldukça önemli.

Özel anahtar aynı zamanda yaptığınız Bitcoin transferlerini “imzalamak” yani basit bir şekilde işlemi onaylamak için kullanılıyor. Bu imzalama işlemi sayesinde cüzdanınızda işlem yapmak istediğiniz miktarda Bitcoin olduğu doğrulanmış oluyor.

Sizin cüzdanınızın açık anahtar bilgisine sahip olan insanlar da işlemin doğrulanıp doğrulanmadığını veya ağa geçip geçmediğini Btcscan ve Blockchain gibi sitelerden görüntüleyebilirler. Kripto dünyasında yapılan işlemler şeffaf olduğu için açık anahtarınızı bilen herkes yaptığınız işlemleri görebilir.

Bitcoin transfer islemleri

Ödeme Gönderimi

Transfer işlemini oluşturduktan sonra imzalanan işlemler Bitcoin ağına gönderilir ve onaylanmayı bekleyen işlemlerin bulunduğu havuz olarak adlandırılan “mempool”a aktarılır. Bu havuz içerisinde yer alan madenciler de mempool’daki işlemleri kullanarak yeni bloklar oluşturabilirler.

Genelde Bitcoin işlemlerini doğrulamak için birbirleriyle yarışan madenciler arasında bu zorlu matematiksel problemi ilk çözen kişi de yeni bloğu oluşturma hakkını kazanır. Bu madenciler yeni bloğu yayımlar ve diğer ağ üyeleri tarafından doğrulanır.

Peki, kısaca Bitcoin işlemleri nasıl gerçekleşir ve bir kripto para ağında nasıl doğrulanır? Bitcoin işlemleri aslında tıpkı bir bulmacayı çözmeye benzeyen karmaşık bir sistemden geçer. Bu bulmacayı çözen “madenciler” yani bilgisayarla çalışan kişiler, işlemleri doğrular ve kaydeder.

Her şeyden önce, her Bitcoin işlemi ağdaki tüm bilgisayarlara (düğümlere) kopyalanır. Bu sayede, işlemin geçerliliği ve güvenliği sağlanır. Bir nevi bir konuşma ağı gibi, her düğüm bir diğerlerine işlemi gördüm ve onayladım diye haber verir.

Yani kısacası Bitcoin işlemi dediğimiz şey madenciler tarafından işlemin onaylanarak düğümlere eklenmesidir. Ayrıca bkz: Bitcoin Adres Takibi Nasıl Yapılır?

İşlemin Tamamlanması

Bitcoin transferi tamamladığınızda, sanki paranın anında karşı tarafa geçtiği gibi bir algı oluşabilir. Ancak gerçekte ise durum biraz daha farklı. İşlem tamamlanmış olsa da, paranın hesaba geçmesi ve transferin kesinleşmesi için bir süre daha beklemeniz gerekmekte.

Bunun ise sebebi Bitcoin’in merkeziyetsiz bir sistem olması ve her işlemin tüm ağ tarafından doğrulanması gerekmesi. Bu doğrulama işlemi, yapılan transferin blockchain’e eklenmesi ve kalıcı bir kayıt haline getirilmesiyle tamamlanır. Daha önce de değindiğimiz gibi Blockchain, tüm Bitcoin işlemlerinin şeffaf ve halka açık bir şekilde bütün yapılan işlemleri gösteren hesap dökümü gibidir diyebiliriz ve BTC ağındaki yapılan bütün işlemler de Blockchain sitesinden görüntülenebilir.

Bitcoin ağında güvenliği sağlamak amacıyla, bir işlemin kesin olarak onaylanması için genellikle altı onay (confirmation) beklenir. Bu da işleminizi içeren bloktan sonra altı yeni bloğun daha oluşturulması anlamına gelmekte.

Bu aşamalı onay yöntemi sistemde yaşanabilecek geçici sorunlar (fork) durumunda bile işlemin gönderen kişiye geri dönmesini veya çifte harcama yapılmasını engeller. Bu sayede Bitcoin’i transfer alan kişi güvenle harcayabilir veya saklayabilir.

Peki ya onaylanmamış Bitcoin transferleri ne olur? Bu durumda, ağ o işlemi görmezden gelebilir veya bekleme havuzundan (mempool) çıkararak hesaba geri iade edebilir. Bu nedenle Bitcoin transferlerinde ödemeyi gönderdikten sonra işlemin onaylanmasını beklemeniz oldukça önemlidir, aksi takdirde parayı hiç alamayabilirsiniz. Ayrıca bkz: Anonim Bitcoin Satın Alma

Neden Bazı Bitcoin İşlem Onayları Daha Uzun Sürüyor?

Bitcoin transferi nasıl yapılır sorusundan sonra en çok sorulan sorulardan birisi de bu işlemlerin neden bazen daha uzun sürdüğüdür. Aslında bu işlem hızının altında yatan neden ağdaki işlem yükü ve işlem ücretleridir.

Bitcoin ağında yer alan düğümlerde sınırlı bir işlem yükü kapasitesi var ve bu bloklarda çalışan madenciler de işlem önceliğini dolayısıyla daha fazla işlem ücreti ödemiş olan işlemlere vermekte. Bu nedenle daha ucuza yapılmış işlemler bloğun sonuna atıldığı için bu işlemler pahalı olanlara kıyasla çok daha uzun süre işlem onayı için beklemeleri gerekiyor.

Hızlı onay alamayan işlemler de bloğun bellek havuzunda saklanıyor ve madenciler tarafından onaylanana kadar orada depolanıyorlar. Ancak bloğa iletilen kapasiteyi aşan miktarda işlem yoğunluğu varsa işlemlerin onaylanması da daha uzun sürebiliyor.

bitcoin islemleri

Bitcoin İşlemleri Ne Kadar Hızlı?

Coinmarketcap’ta belirtilen bilgiye göre genellikle bir Bitcoin işlemi yaklaşık 10 dakika sürmekte.

Hatta Blockchain sitesinde Bitcoin işlemlerinin ortalama olarak ne kadar hızlı gerçekleştiğini gösteren tabloya bakarak Bitcoin işleminizin ne kadar sürede onaylanacağını da tahmin edebilirsiniz.

Bitcoin İşlemlerinin Geleneksel Finansal İşlemlerden Farkı Nedir?

Bitcoin işlemleri nasıl gerçekleşir sorusunun cevabını detaylı bir şekilde öğrendiğimize göre Bitcoin işlemlerinin fiat işlemleri ile arasındaki farkı incelemeye geçebiliriz.

Merkeziyetsizlik: Fiat işlemleri bildiğimiz geleneksel finansal işlemlerdir ve bunları gerçekleştirebilmemiz için banka gibi merkezi aracılara ihtiyaç varken BTC işlemleri merkeziyetsizdir yani hiçbir hükümet veya kurum Bitcoin işlemlerini kontrol etmez.
Sahiplik: Geleneksel finansal işlemlerde bankalar hesaptaki fonları kontrol eder ve hesapları dondurma yetkisine bile sahiptir ama Bitcoin satın aldığınızda fonlarınızın tamamen sahibi siz olursunuz.
Şeffaflık ve Gizlilik: Geleneksel fiat işlemleri özeldir ve bankalar işlem bilgilerine sahip olsa da bunlar kamuya açık değildir. Bu durumun aksine Bitcoin işlemleri Blockchain adında halka açık bir defterde saklandıkları ve görünür oldukları için şeffaftırlar. Her ne kadar işlem görünür olsa da cüzdan adresinin sahibi gizli bir bilgidir. Yine de Bitcoin adres sahiplerinin izini sürmenin bazı yolları da var.
Hız ve Erişilebilirlik: Geleneksel finansal işlemlerde, mesai saatleri dışında işlem yapabilme olanağınız daha kısıtlıdır ve işlem süreleri daha yavaştır, oysa Bitcoin ile her yerden, her zaman, daha hızlı bir şekilde zaman ve mekan farketmeksizin işlem yapabilirsiniz.

Bitcoin İşlemleri Nasıl Gerçekleşir – Özet

Kripto para piyasasında Bitcoin satın alma işlemi en yaygın olan işlemdir. Bitcoin’in popülaritesinden ötürü Bitcoin işlemleri de en yaygın olan işlemdir bu nedenle yatırımcıların Bitcoin transferi nasıl yapılır gibi temel bilgileri bilmesi oldukça önemlidir.

Bu yazımızda Bitcoin transferinin nasıl gerçekleştiğini açıklayıp bir Bitcoin işleminin ortalama 10 dakika gibi bir sürede gerçekleştiğine değindik. Genellikle yatırımcılar Bitcoin işlemlerini klasik banka işleminden daha kısa sürede veya zaman farketmeksizin gerçekleştirebildikleri için tercih etmekteler.