İleriye dönük yapılan tahminlerle gerçekleştirilen Bitcoin vadeli işlemler önemli yatırım araçlarından birisidir. Birçok düzenlenmiş ya da düzenlenmemiş borsa üzerinden yapılabilen kripto vadeli işlemlere dair merak edilenleri makalemizde ele aldık.
Business 2 Community olarak hazırladığımız bu rehberde, BTC vadeli işlemlerin nasıl yapıldığından işlemlerin avantajlarına kadar pek çok bilgiyi bulabilirsiniz.
Kripto / Bitcoin Vadeli İşlem Nedir?
Bitcoin vadeli işlemler, belirli bir zamanda bir Bitcoin için belirlenen bir değeri temsil eder. Bu işlemler, taraflar arasında gelecekte belirli bir tarihte ve önceden anlaşılan bir fiyattan bir varlığı alıp satma üzerine yapılan anlaşmalardır. Geleneksel vadeli işlem sözleşmelerinde, sözleşme sahibinin vade sonunda dayanak varlığı belirlenen fiyat üzerinden satın alma veya satma yükümlülüğü bulunur.
Alıcılar ve satıcılar, vadeli işlem fiyatına bağlı olarak kâr ya da zarar elde edebilirler. Kripto varlığınızın değerinin artacağını öngördüğünüzde uzun pozisyon alabilir, düşeceğini düşündüğünüzde ise kısa pozisyon alabilirsiniz. Örneğin, Bitcoin’in güncel piyasa değeri 60.000 dolar ise, bu fiyatın yükseleceğini ya da düşeceğini düşünerek vadeli işlem sözleşmesi alabilir (uzun pozisyon) ya da satabilirsiniz (kısa pozisyon).
Standart ve sürekli olmak üzere iki tip vadeli işlem türü vardır. Standart vadeli işlemlerin sabit tarihleri varken, sürekli vadeli işlemlerin ise son kullanma tarihi yoktur.
Bitcoin Vadeli İşlemler İçin En İyi Yer Neresidir?
BTC vadeli işlem yaptırmak isteyen kripto yatırımcıları kripto vadeli işlem borsasında işlem yaptırabilirler. Fakat düzenlenmemiş ve düzenlenmiş borsalar arasında önemli farklılıklar vardır. Bu farklara bakacak olursak:
Düzenlenmiş ve Düzenlenmemiş Borsalarda İşlem Yapmak
Düzenlenmiş bir borsada, yatırımcılar vadeli işlemlere, hesaplarının onaylamasından sonra başlayabilirler. Hizmet sağlayıcı, kaldıraç ve marj miktarlarını belirler. Maksimum kaldıraç oranı da devlet kurumları tarafından denetlenir.
Düzenlenen borsalarda işlem yapan yatırımcılar vadeli sözleşmelerini tutabilir ya da isterlerse satabilirler. Sözleşme sona erdiğinde ise sözleşmeyi uzatabilirler. Bunu tercih etmeyenler ise bekleyerek nakit tahsilatı yapabilirler.
Öte yandan, daha yüksek kaldıraçlı işlem yapmak isteyen yatırımcılar ise düzenlenmemiş borsaları tercih ederler. Kâr açısından yüksek oranlar vermesine karşın bu borsalar aynı zamanda daha fazla da kaybettirebilirler. Düzenlenmemiş platformlar genellikle birçok merkeziyetsiz borsa (DEX), eşler arası borsalar (P2P) ve denizaşırı borsaları içerir.
Vadeli İşlemlerde BTC Ticareti Nasıl Yapılır?
Bitcoin vadeli işlem yapmak isteyen yatırımcılar öncelikle vadeli işlem sunan, saygın bir kripto borsasında hesap oluşturmalıdır. Devamında oluşturulan hesaba para yatırmak ve en uygun sözleşmeyi seçmek gelir. Son olarak yatırımcı işlemlere başlamak için fiyat teklifi, sözleşme birimini ve marj gereksinimlerini belirtmeli. BTC’nin fiyatının gelecek dönemdeki durumunu tahmin ederek kısa ya da uzun pozisyon alarak işlem sonlandırılır.
Bitcoin Vadeli İşlem Ticaretinin Avantajları
Bitcoin vadeli işlemlerin nasıl yapıldığını da anlattıktan sonra BTC vadeli işlemlerin başlıca avantajlarından şu şekilde bahsedebiliriz:
Bitcoin Vadeli İşlemler Kârlı Mı?
BTC vadeli işlemler kârlıdır işlemlerdir. Yatırımcılar BTC’nin fiyat hareketlerinden faydalanarak işlemler yaparlar. Nasıl mı? Bitcoin’in gelecekte nasıl performans göstereceğini tahmin ederek. BTC’nin ilerleyen dönemde fiyatının artacağını düşünülüyorsa BTC satın alınır ya da tam tersi fiyatının düşmesi bekleniyorsa satılır.
Örnek vermek gerekirse, BTC vadeli işlem sözleşmesi satın almaya ve BTC fiyatı 40.000 dolara ulaştığında uzun pozisyon açmaya karar verirsiniz. BTC fiyatı son kullanma tarihine kadar 90.000 dolara çıkarsa, 50.000 dolar kâr elde edersiniz. Öte yandan, kripto piyasası oldukça dalgalı bir piyasadır. Bu durum örnekteki gibi önemli kazançlar sağlamanıza imkân tanırken ciddi zararlar etmenize de neden olabilir. Örneğin, BTC fiyatı son kullanma tarihine kadar 20.000 dolara düşerse, 20.000 dolar kaybedebilirsiniz.
Kısacası, BTC vadeli işlemleriyle yatırım yapmak kârlıdır ancak belirli riskleri beraberinde getirir.
Kripto Para Vadeli Sözleşmeleri ile Spot İşlemler Arasındaki Fark Nedir?
Kripto para vadeli işlemler, doğrudan dayanak varlıkla değil, bu varlığın fiyat hareketleriyle işlem görür. Bu işlemler genellikle hızlı gerçekleşir ve günlük olarak yapıldığından, kripto para piyasaları için oldukça uygundur. Kripto para birimleri, yüksek volatilite ve likiditeye sahip oldukları için, bu işlemler yoğun hareket ve kâr potansiyeli sunar (Ayrıca bkz: En Dalgalı (Volatil) Kripto Paralar). Ayrıca, kripto para vadeli işlemler, marj ticaretinde yüksek kaldıraç kullanımını mümkün kılar.
Kripto para vadeli işlemler genellikle merkezi kripto para borsalarında gerçekleşir ve merkeziyetsiz borsalar (DEX’ler) olan UniSwap veya SushiSwap gibi platformlardan ziyade bu tür borsalarda daha yaygındır.
Kripto Vadeli İşlem Haram Mı?
Kripto vadeli işlemlerin İslam’daki durumu, din alimleri arasında tartışmalı bir konudur. Konu üzerinde çeşitli görüşler bulunmaktadır. Genel olarak, İslam’da faiz (riba), spekülasyon (maysir), ve belirsizlik (garar) gibi unsurlar yasaklanmıştır. Bu nedenle, kripto vadeli işlemler gibi finansal enstrümanların helal veya haram olup olmadığı, bu unsurların mevcut olup olmadığına göre değerlendirilir.
- Faiz (Riba): Vadeli işlemler genellikle kaldıraçlı olduğu için, faiz ödemeleri veya alacakları söz konusu olabilir. Faiz içeriyorsa, bu durum İslam açısından sorunlu kabul edilir.
- Spekülasyon (Maysir): Kripto vadeli işlemler, yüksek spekülatif özelliklere sahiptir. Spekülasyon, İslam’da kumar olarak değerlendirilebilir. Bu da vadeli işlemlerin haram kabul edilmesine neden olabilir.
- Belirsizlik (Garar): Vadeli işlemler, genellikle belirsizlik içerir ve bu da İslam’a göre sakıncalı olabilir. Örneğin, gelecekteki fiyatların belirsiz olması, garar kategorisine girmesine neden olabilir.
Sonuç olarak, kripto vadeli işlemlerinin haram olup olmadığı konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Birçok İslam alimi, belirtilen nedenlerle bu tür işlemleri ‘haram’ olarak değerlendirebilirken, bazıları belirli koşullar altında helal olabileceğini savunabilir. Bu konuda kesin bir sonuca varmak için, kişisel olarak güvendiğiniz bir din alimi veya İslami finans uzmanından görüş almanız en doğru yaklaşım olacaktır. Dilerseniz Diyanet İşleri Başkanlığının konu ile ilgili sayfasına göz atabilirsiniz.
Sonuç
BTC vadeli işlemlere, başlamadan önce dikkate almanız gereken bazı önemli noktalar var. İlk olarak, vadeli işlemler karmaşık finansal araçlar olup, yüksek risk taşıyabilirler. Bu nedenle, işlem yapmaya başlamadan önce araştırmanızı yapmanız ve sistemin işleyişini iyice kavramanız son derece önemlidir.
İkinci olarak, yeterli sermayeye sahip olmanız gereklidir. Vadeli işlemler genellikle yüksek kaldıraç imkânı sunar. Bu da nispeten küçük bir sermayeyle büyük pozisyonlar alabileceğiniz anlamına gelir. Ancak, piyasanın aleyhinize hareket etmesi durumunda hızlı ve büyük kayıplar yaşama olasılığını da beraberinde getirir.
Son olarak, vadeli işlem piyasalarının 24 saat açık olduğunu aklınızda bulundurmalısınız. Bu nedenle, pozisyonlarınızı sürekli izlemeye hazır olmalısınız. Bu faktörleri göz önünde bulundurarak, vadeli işlemler piyasasında başarı şansınızı artırabilirsiniz.