Blockchain Node Nedir ve Nasıl Çalışır?

Blok zincir teknolojisi sektörün ilerlemesi ile birlikte her yıl gelişmeye ve büyümeye devam ediyor. Bu büyüme sürecinde farklı paydaşların blok zincir teknolojisine dahil olduğunu her zaman görmüşüzdür. Bugün konuşacağımız node’lar, yani düğümler de farklı paydaşlardan sadece biridir. Sektöre yeni giriş yapan ve kripto para haricinde direkt olarak teknolojinin kendisiyle ilgilenmek isteyenler olabilir. Genellikle bu tarz kişiler blockchain node nedir? Sorusunun cevabını merak eder. Aslına bakarsanız karmaşık bir cevabı bulunmasa da, anlayıp idrak edilmesi zor olan bir konudur.

Tam da bundan dolayı, Business2Community olarak blok zincir node’ları üzerine detaylı bir yazı hazırlamaya karar verdik. Rehberimizde node’ların tanımından, faydalarına kadar her şeyi öğrenebileceksiniz. Nitekim node teknolojisinin iyi anlaşılması gerektiğini düşünüyoruz. Lafı isterseniz şimdi çok fazla uzatmayalım ve hızlı bir şekilde blockchain node nedir konusuna giriş yapalım.

Blockchain Node Nedir?

Blockchain node nedir sorusunu yanıtlamadan önce ilk olarak node’ların Türkçe olarak “düğüm” anlamına geldiğini ifade etmek isteriz. Zira tanım yapmaya başlarken düğüm kelimesini fazlasıyla kullanacağız. Şimdi öncelikle blok zincir ekosisteminin dört ana bileşeni olduğunu bilmeniz gerekiyor. Node’lar ise bu dört ana bileşenden sadece bir tanesidir. Görevi ise, merkezi olmayan altyapının oluşturulmasını sağlamak, denetlemek ve bakımını gerçekleştirmektir. Node’lar bir blok zincir ağında cihaz ve bilgisayar şeklinde bulunurlar. Amiyane tabir ile bilgisayar ile blok zincir ağı arasındaki temas noktası da diyebiliriz.

Geleneksel bankacılık ve ödeme yöntemlerinde bilginin tutulduğu büyük datalar bulunmaktadır. Bakiyenizden yapmış olduğunuz ödemelere kadar tüm bilgiler datalarda tutulur ve sizlere yansıma şeklinde sunulur. Tam olarak blok zincir node’ları da benzer bir çalışma mekaniğine sahiptir. Blok zincir ağında görev yapan bir düğüm her zaman o ağın veritabanının kopyasına sahiptir. Ayrıca ağın güvenliği ile birlikte işleyişini sağlamaktan da sorumludur. Gelen işlemleri doğrular ve yeni blokları oluşturarak ağın sürekli bir şekilde güncel kalmasının önünü açar. 

Aslında bu noktada blockchain nedir konusu da fazlasıyla önem kazanıyor. Sonuç olarak bakıldığında blok zincir ağları, düğümler olmadan kesinlikle çalışmayacaktır. Node’lar ağın bütünlüğünü sağlarken sorunsuz çalışma işlevini de mümkün kılacaktır.

İlginizi Çekebilir: Blockchain’de Nonce Nedir, Nasıl Kullanılır?

Node’lara Neden İhtiyaç Duyulur?

Blok zincirlerde düğüm konusunu tam olarak anlayabilmek için neden ihtiyaç duyulduğunu bilmek gerekiyor. Teknolojik olarak blok zincirlerin devasa bir muhasebe defteri olduğunu söylesek pek de abartmış olmayız. Bu defterdeki verileri işlevli hale getirmek ise düğümlerin tek görevidir. Peki tam olarak düğümler blok zincir teknolojisin de ne iş yapıyor? Gelin bu soruya liste halinde bir cevap verelim.

Görüldüğü üzere düğümler, bir blok zincir ağının adeta omurgasını oluşturur. Verilerin güvenliği artırır, merkeziyetsizliği destekler ve tüm işlem kayıtlarını depolar. Aslına bakarsanız düğümlerin tüm bunlardan daha önemli bir görevi vardır. Bu görev, blok zincir ağını bilgisayar korsanlarından korumaktır. Bir ağda neredeyse binlerce farklı node bulunabilir. Node sayısının bu kadar fazla olması blok zincirin saldırılardan etkilenmesini önler. Hackerlar blok zincir üzerinde bulunan node’ların %51’ine sahip olmadığı sürece istedikleri değişiklikleri yapmaları imkansızdır.

Blok Zincir Node’ları Nasıl Çalışır?

Makalemizin buraya kadar ki olan kısmında blockchain node nedir? konusuna yeterli cevaplar verdiğimizi düşünüyoruz. Şimdi biraz da, konunun daha teknik detaylarına inmemiz gerekiyor. İşlevsellik açısından bakıldığında düğümlerin aslında standart bir görevi vardır. Bu görev ağ’a gelen işlemleri doğrulamak ve gerektiğinde yeni bloklar oluşturmaktır. Sırasıyla gidecek olursak, misal bir blok zincir ağına rastgele işlem geldiğini varsayalım.

Node’lar kullanıcılardan işlem isteği aldıklarında, isteği ağın geri kalanındaki node’lara gönderir. Ağ’da görev yapan tüm node’lar bu işlemi doğrulamak için aynı anda çalışır. İşlemin gereken onayı alması için ağ’da yer alan node’ların %51’inden kimlik onayı alması yeterli olacaktır. İşlemler bu tarz bir doğrulamadan geçtikten sonra da, yine node’lar tarafından bloke zincire yeni eklenen bloklara dönüştürülür. Düğümler genel olarak bu tarz bir sabit görevle çalışmaktadır. Fakat farklı görev yapılarına sahip çeşitli node türleride bulunmaktadır. Örneğin stake düğümleri kullanıcıların çeşitli miktarlarda ödül karşılığında işlem doğrulamasını sağlar. İsterseniz en iyi PoS coinleri adlı rehberimize göz atarak bu konu hakkında daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

Node Türleri

Node’lar kripto para teknolojisinde çok farklı türler aracılığı ile hizmet vermektedir. Madencilik node’u ve az önce bahsettiğimiz stake node’ları bunlardan sadece bazılarıdır. Bu başlık altında tüm detaylarıyla node türlerinden bahsedeceğiz.

Full Node

Full node’lar aslında blok zincir’deki ana işlemlerin odak noktasıdır. Gerçekleştirilen tüm işlemlerin kayıtlarını tutar. Zincirin geçmişe yönelik kopyasını sağlayan full node’larla yeni eklenen node’lara bu kopyayı sunmak zorundadır. Piyasadaki tüm kripto paraların merkezinde full node’ları görebilmeniz mümkündür.

Pruned Full Node’lar

Pruned full node çalışma mantığı açısından klasik olarak full node’lara benzemektedir. Aralarındaki tek fark kendi kapasite sınırlarına ulaşana kadar ki verileri silmeleridir. Yapılan bu işleme de zaten pruning (budama) denir. Budama işlemi sayesinde node’ların tuttuğu gereksiz bilgiler tamamen budanmış olur ve depolama konusunda rahatlama sağlanır.

Archival Full Node

Blok zincir düğümleri arasından en sık kullanılan tür hangisidir diye soracak olursanız, archival full node cevabını verebiliriz. Archival full node, ağda gerçekleşen tüm işlemleri başından sonuna kadar kayıt altına alır ve depolar. Arşiv görevi gördüğü için ağla ilgili aradığınız tüm bilgi bu node’larde yer alır. Tüm veri eksiksiz şekilde depoladığından dolayı bu node’ların oldukça büyük bellek kapasiteleri sahip olmaları gerekir.

Authority Node

Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar bildiğiniz üzere herkesin erişimine açık zincirlere sahiptir. Bazı blok zincir ağları bunun tam tersi olarak kapalıdır ve özel bir şekilde yönetilir. Bu şekilde çalışan blok zincirler için, diğer node’ların erişimini kontrol edebilmesi ve kısıtlamalar getirebilmesi için ekstra yetkilere sahip bir node belirlenir. Authority node’da tam olarak bu işlevi yerine getiren bir göreve sahiptir. Yeni bir blok zincir eklemekten, yetkili kullanıcıların ağa girmesine izin vermeye kadar çeşitli işlevler için karar verme mekanizmasıdır.

Madencilik Node’ları

Madenci node’ları, PoW konsensüsü aracılığı ile işlemlerin doğrulanmasından ve bu işlemlerin blok zincir ağına işlenmesinden sorumludur. Madencilik süreci oldukça karmaşık bir yapıya ve bulmaca çözme işlevine sahiptir. Bu düğümler genellikle yüksek GPU ve CPU içeren sistemleri kullanmak zorundadır. Madenciler, blok zincirde yeni bir blok oluşturmak için gerekli işi tamamladıklarını kanıtlamaya çalışır. İş’i tam olarak yapıp işlem doğrulandığında ise ağda bu bilgiyi yayınlar.

Master Node

Master node, ağda görev yapan diğer düğümler tarafından gönderilen işlemleri doğrulamaktan sorumludur. İşlemleri doğrulayıp kaydetme özelliğine sahipken yeni bloklar oluşturamamaktadır. Kısacası blokları doğrular ve kayıt eder ancak yenisini oluşturamaz.

Stake Node’ları

Stake düğümleri, doğrulama süreçlerinde Proof of Stake protokolünü kullanmaktadır. Kullanıcılar ellerindeki kripto paraları stake etmek için node’ların kullanılmasını sağlar. Burada ki ana amaç, işlem içeren blokların doğrulanarak ekstra ödül elde edilmesidir.

Light Node

Light node’lar ağdaki basit işlemler için kullanılır. Genellikle sınırlı kapasiteye sahip cihazlarda çalıştıklarını söyleyebiliriz. Blok zincirin tamamını indirmek yerine sadece belirli işlem için gerekli verileri indirirler. Bunun için de sürekli olarak full node’lara ihtiyaç duyarlar.

Lightning Node

Lightning düğümü, kullanıcıların blok zincire bağlanabilmesi için yeni ve ayrı bir ağ yaratır. Yaratılan bu yeni ağ, zincir dışı işlemler için kullanılmaktadır. İşlemler genellikle zincir dışı ağda onaylandıktan sonra ana blok zincir ağına eklenir. İşlemler ana ağın dışında onaylandığı için Lightning node’ları tıkanıklığı engelleyebilir. Özellikle kripto paralardaki işlem sürelerini minimuma indirmek için oldukça faydalıdır.

Super Node’lar

Super node’lar özel bir talep karşılığında oluşturulan nadir düğümlerdir. Görevlerinin odak noktası sadece belirli işlemleri yürütmektir. Misal protokolleri yönetmek, değiştirmek ve akıllı sözleşmelerin çalışmasını sağlamak bu görevlerden bazılarıdır.

Node’ların Dosya Boyutu Önemli mi?

Blockchain node’ları için boyut oldukça önemlidir. Nitekim düğümler çok sayıda veriyi depolamaktadır. Özellikle depolanan veri ne kadar fazlaysa, oluşturulacak blok sayısıda o kadar fazladır. Bu durum zamanla blok zincir ağının hızla büyümesine sebep olacaktır.

Uzmanların birçoğu büyük blok zincir ağlarının merkeziyetsizliğe katkıda bulunduğunu söylüyor. Hatırlarsanız makalemizin üst kısmında bir node’un ele geçirilmesi için %51’ine sahip olunması gerektiğinden bahsetmiştik. Söz konusu binlerce hatta yüz binlerce node olduğunda ise, merkeziyetsizliğe olan güven son derece artmış olacaktır.

Büyük işlemler içeren kripto paralarda blok zincir verilerinin boyutu her yıl yaklaşık olarak 50 GB büyümektedir. Bu da yıllar geçtikçe 1 TB’lık veriye ulaşması anlamına gelir. Ancak blok zincir teknolojisi her geçen gün gelişmeye devam ediyor. Misal light node’lar tüm veriyi depolamaktan ziyade sadece blok başlıklarını indirmektedir. Doğal olarak bu durum veri depolama gereksinimi son derece azaltmaktadır.

Blokchain’de Node’lar Nasıl Oluşturulur?

Blok zincir düğümleri üzerine tüm detaylarıyla konuştuğumuza göre artık kurulum aşamasına geçiş yapabiliriz. Bir düğüm kurmak için neler yapmanız gerektiğini merak ediyorsanız, bu başlık altında sizlere yardımcı olmaya çalışacağız.

Bir Node Kurulumu için İhtiyaç Duyulan Sistem Gereksinimleri

Düğüm oluşturmak için öncelikle belirli özelliklere sahip bir cihaza ihtiyacınız vardır. Aynı şekilde stabil bir internet bağlantısı da düğümlerde sorun oluşmaması ve büyük miktarda verilerin aktarılması için elzemdir. Aşağıdaki listede bir düğüm oluşturmak için ihtiyaç duyacağınız tüm sistem detaylarını bulabilirsiniz.

• İşletim Sistemi: Windows, Mac OS X veya Linux
• Depolama: 500 GB HDD veya SSD (Tercihen yüksek yazma ve okuma hızına sahip bir SSD olması yönündedir.)
• RAM: En az 8GB RAM
• İnternet Bağlantısı: Minimum 400 KB veya daha fazla stabil internet bağlantısı.
• GPU: Madenci node kurulumları için ağır yük altında çalışabilecek ekran kartı desteği. (Örneğin: RTX 3060 Ti, RX 6600, RX 6600 XT veya RX 6700 XT)

Tam olarak bu özelliklere benzer bir bilgisayara sahipseniz artık kurulum için hazırsınız demektir. Kurulumu bilgisayara yapabilmek için ekstra olarak Alchemy, Infura ve Quicknode gibi blok zincir düğüm uygulamalarını yüklemeniz şarttır.

Node Kurulum Rehberi

Kurulum rehberi için yapmanız gerekenler aslında oldukça basittir. Konuyu fazla karmaşık hale getirmeden sizlere aktarmak istiyoruz. Nitekim biraz teknik detaylar içerdiğinden dikkatli olmak gerekiyor. Lafı isterseniz çok uzatmadan blok zincir node kurulum rehberimize geçiş yapalım.

• Öncelikle bilgisayarda verileri depolayacak klasörler oluşturun.
• Üst başlıkta bahsettiğimiz Alchemy, Infura ve Quicknode gibi düğüm uygulamalarından herhangi birini indirerek kurulumu gerçekleştirin.
• Kurduğunuz düğümün çalıştığından emin olmak için testler yapın. Bunu yapabilmek için de, hizmet hakkında bilgi bulunan bir isteği göndermeniz yeterli olacaktır.
• Bilgisayardaki düğüm yazılımını her gün en az 6 saat çalıştırın.
• Sadece whitelist ile belirlenmiş olan düğümlerden gelen bağlantıları kabul edecek özel bir node belirleyin.

Tüm bu kurulum aşamasından sonra yapmanız gereken tek şey güvenliği sağlamak olacaktır. Güvenlik için yazılımları düzenli olarak güncellemek son derece akıllıcadır.

Node Çalıştırmanın Riskleri

Elbette ki her sistemde olduğu gibi düğüm çalıştırmakta bazı riskleri ve zorlukları peşinden getirmektedir. İlk risk aylık olarak stabil harcama yapacağınız sağlayıcı masraflarıdır. Misal Alchemy uygulaması aylık olarak minimum 49 dolardan bir maliyete sahiptir. Daha iyi bir node için yükseltme yaparsanız aylık 150 dolar gibi ödemeleri göz önünde bulundurmanız gerekir.

İkinci olarak en önemli risk ise bilgisayar korsanlarının hedefi olmaktır. Düğümlerde az sayıda node bulunduğunda hackerların çok daha kolay hedefi olabilmektir. Bu yüzden sisteminizdeki yazılımları sürekli olarak güncellemek bu durumu önleyebilir.

Son olarakta düğümün kurulu olduğu sistem üzerine konuşmak istiyoruz. Basit bir düğüm için ortalama 500 GB yeterli olmaktadır. Ancak node büyüdükçe ve veri miktarı arttıkça depolama için harcanan maliyet hızla artmaya başlayacaktır. Ayrıca yine sistemin açık kalması da ciddi bir elektrik yükünün oluşmasını sağlar. Kripto node’ları için gerçekten oldukça güçlü bir bilgisayara ihtiyaç vardır desek pekte abartmış olmayız.

Blok Zincir’de Bir Node Barındırmak Karlı mı?

Blok zincir üzerinde gerçekten iyi bakım yapılmış bir node kar bırakarak pasif gelir elde etmenizi sağlar. Node sahibi olarak çeşitli coin ödülleri kazanarak gelecekte fiyat artışından maksimum fayda elde edebilirsiniz. Ancak, her kripto para birimi için ayrı zorluklarda node kurulum gereksinimi vardır. Güçlü bir bilgisayar ve internet altyapısına sahip olmak ciddi bir maliyet oluşturabilir. Gelir elde etmeniz aslında bir noktada node türlerine bağlıdır. Bazı düğümler oldukça fazla kar elde etmenizi sağlayabilir.

Örneğin madencilik node’u kurup para kazanmaya çalışan yüzlerce kişi vardır. Nasıl para kazanılacağını merak ediyorsanız evden bitcoin madenciliği rehberine göz atabilirsiniz.

Blockchain Node Nedir? – Sonuç

Sonuç olarak bakıldığında kripto nodeları blok zincir için adeta bir iskelet görevini yürütmektedir. Node’lar olmadan sistem tam olarak işlevsel şekilde çalışamaz. Pasif gelir kaynakları elde edilemez en önemlisi işlemlerin aktarımı tamamlanamaz. Makalemizde bahsettiğimiz üzere şimdilik toplamda 10 farklı düğüm türü bulunuyor. Her düğümün kendine has bir görevi ve amacı bulunmaktadır. Tüm bu türler ile birlikte blockchain node nedir konusunu da çözmüş olduğumuzu düşünüyoruz.

Olabildiğince teknik terimleri minimuma indirerek herkesin anlayabileceği şekilde rehberimizi hazırlamaya çalıştık. Umuyoruz ki yeterince detaylı anlatabilmişizdir. Artık isterseniz kendi node’unuzu kurabilir veya büyük kripto para birimlerinde blok zincirin korunması için çalışabilirsiniz.

Blockchain Node’ları ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular