Governance Token Nedir? Yönetişim Tokenleri Ne İçin Kullanılır?

Yönetişim tokeni, Web3 ekosisteminde büyük ve etkin bir role sahiptir. Bu tokenlerin sahipleri belirli bir DeFi projesinin hangi yönde ilerleyeceğini ve proje içerisinde alınacak kararlar için oy verme hakkına sahiptir. Fakat bu tokenlerin tek amacı bu değildir. Peki tam olarak governance token nedir?

Business 2 Community olarak bu rehberde sizin için yönetişim tokenleri nasıl çalışır, ne için kullanılır ve artı-eksileri nelerdir sorularına yanıt vereceğiz. Uzmanlarımız tarafından yapılan detaylı araştırmalar sonucunda kapsamlı bir içerik oluşturacağız.

Governance Token Nedir?

Bir blok zincir etrafında oluşturulan protokolleri yönetmek amacıyla kullanılan dijital varlıklara yönetişim tokeni adı verilir. Web3 geliştiricileri, en iyi Web3 coinleri üzerindeki kontrolü token sahiplerine bu tokenler aracılığıyla teslim eder. Bu da token sahiplerinin projenin hangi yönde ilerleyeceğine karar verebileceği anlamına gelir. Örnek vermek yatırımcılar, ellerindeki tokenler sayesinde gerekirse ödüller, ödüllerin dağıtımı ve yeni özellikler hakkında oy kullanabilir.

Bu tip tokenler ayrıca DAO, dApp ve DeFi projelerinde merkeziyetsiz yönetim kurmanın temellerini oluşturmasıyla bilinir. Bir kripto para projesinin parçası olmak isteyen ve yalnızca yatırım yapmak değil, yönetiminde de söz sahibi olmak isteyen yatırımcılar tokenlerini kripto ön satış projeleri üzerinden ya da airdrop aracılığıyla alabilir. Ek olarak farklı platformlarda stake ederek ek gelir de yaratılabilir.

Yönetişim tokenleri halihazırda yeni bir kavram olduğu için sektörde birçok fikir ayrılığını da beraberinde getirmiştir. Bazı yatırımcılar bu tokenlerin merkeziyetsiz yapıya katkı sağlayacağına inanırken diğerleri ise bu tokenlerin güç yoğunlaşmasına yol açabileceğini düşünür. 

Yönetişim Tokenleri Nasıl Çalışır?

Token sahipleri, oylama yoluyla bir projenin gelişme biçimini doğrudan etkileyebilme hakkına sahiptir. Bir token pek çok projede bir oyu temsil eder. Daha fazla oy, proje üzerinde çok daha fazla etki anlamına gelecektir. Bu nedenle yatırımcılar birden fazla token satın alarak oylamalarda ekstra güç sahibi olur. Her projenin token kullanımı ve dağıtımı konusunda farklı kurallar uygulayabildiğini unutmamak gerek. Bunun için projenin dökümanı incelemek ve sonra yatırım yapmak önemlidir.

Bir projenin seyrini değiştirecek önemli oylamalara katılmak isteyen yatırımcıların belirli sayıda token alması ve bunları kripto para cüzdanında saklaması gerekir. Yönetişim tokeni sistemine sahip olan her projenin web sitesinde aktif olarak oy kullanılabilen tekliflerin yer aldığı bir bölüm vardır. Bu bölüme girerek belirtilen süre içerisinde token sayısına göre oy kullanmak mümkün olacaktır.

Projeden projeye değişiklik göstermekle birlikte, bazı oylamalarda minimum gereksinimler olabilir. Bunun için projeler, oy kullanma hakkını yalnızca belirli token sayısı üzerindeki yatırımcılarıyla sınırlı tutabilir. Bununla birlikte üçüncü tarafların oylamaya müdahalesini önlemek amacıyla oylamalar akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerçekleştirilir.

Proje geliştiricileri oylama sonrasında hangi değişikliklerin kabul edileceğine karar vermek amacıyla fikir birliği mekanizmasını devreye sokar. Buna göre tüm tekliflerin kabul edilebilmesi için token sahiplerinin en az %51’i tarafından onaylanması gerekir. 

Buna ek olarak proje geliştiricileri alternatif oylama sistemlerine de yönelmeyi tercih edebilir. Bu sistemler token sayısına değil, sahiplerinin katılımına dayalı olarak belirlenir.

Governance Token Ne İçin Kullanılır?

Governance token nedir sorusuna detaylı biçimde yanıt verdikten sonra şimdi sıra bu tokenlerin tam olarak ne için kullanıldığına geldi. Yönetişim tokenleri zincir içi ya da zincir dışı oylamalar gerçekleştirmek için kullanılır. Zincir içi aktiviteler doğrudan projeyle ilgili teklifler üzerine oylamaya atıfta bulunur. Örnek vermek gerekirse geliştirme güncellemeleri ya da akıllı sözleşmede yapılacak revizyonlar buna dahildir.

Buna ek olarak zincir dışı aktiviteler de projelerin çevrimiçi forumlarındaki tartışmalar gibi proje dışında gerçekleşen şeylerle ilgilidir. Ayrıca token sahipleri, token stake etme  ve farming yapma gibi amaçlarla da kullanabilir. Örnek vermek gerekirse eldeki token sayısını artırmak amacıyla tokenleri bir likidite havuzuna yatırmak mümkündür. 

Yönetişim tokeni ayrıca aşağıdaki sebeplerden ötürü de önem arz eder:

• Token sahipleri kaynakların dağıtımı konusunda aktif söz sahibidir. Fonların nasıl ve nerede kullanılacağına doğrudan karar verirler.
• Aktif token sahipleri daha düşük ücretler ve belirli etkinliklere öncelikli erişim gibi diğer üyelerin erişemediği özel özelliklere sahip olur.
• Token sahipleri tokenlerini farklı kişilere devredebilir.
• dApp’lerde kullanıcı arayüzü ve kullanıcı deneyimini güncelleyebilirler.
• Kripto platformlarındaki faiz oranını artırma ya da azaltma hakları vardır.

Governance Token Avantajları

Uzmanlarımız tarafından yapılan araştırmalar sonucunda hazırlanan bu rehberde sıra, yönetişim tokeni avantajlarına geldi. Yönetişim tokenlerinin başlıca avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Merkeziyetsizlik

dApp’lerin yönetilebilmesinin en iyi yolu yönetişim tokenleridir. Bunlar olmadan akıllı sözleşmeler üzerinde hiç kimse eşit miktarda kontrol ve güç sahibi olamazdı. Bu sebeple merkeziyetsizlik, yönetişim tokenlerinin en büyük avantajıdır.

Oy Hakkı

Bu tokenler, sahiplerine kripto projelerindeki değişikliklere oy verebilme hakkı tanır. Bu da temelde projenin ekosistemini şekillendirdikleri anlamına gelir. Ayrıca token sahipleri önerilerini oylamaya sunabilir ve köklü değişikliklere de imza atabilir. Oylama süreci akıllı sözleşmeler aracılığıyla yürütülür ve bu sayede üçüncü kişilerin müdahalesine izin verilmez.

Değer Artışı

Yönetişim tokenleri, yapılacak yenilik ve güncellemelerde proje geliştiricileri yerine token sahiplerinin söz sahibi olmasını sağlar. Bu sayede herkes aslında bir nevi projenin sahibi olmuş olur. Bu duygu insanların projeye olan bağlılığını artıracağı gibi projenin değerinin de artmasını sağlar.

Governance Token Dezavantajları

Hiçbir sistem ve proje mükemmel olmadığı gibi yönetişim tokenleri de kendi içerisinde bazı sorunlar taşıyabilir. Buna göre yönetişim tokenlerinin başlıca dezavantajlarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Oylama Sorunları

Bu sistemlerde herkesin oy kullanma hakkı bulunur. Fakat bu durum bazen projenin gidişatı açısından olumsuz durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir. Bazı kişiler kendi çıkarları doğrultusunda oy kullanabilir ve diğer yatırımcıları da taraflarına çekebilir. Bu da projenin geleceği için her zaman en iyi seçenek olmaz.

Token Biriktirme

Bu rehberin en başında da söylediğimiz gibi yönetişim tokeni sisteminde daha fazla token sahibi olmak, daha fazla oylama gücü anlamına gelecektir. Bu da bir kişinin token biriktirmesine yol açabilir. Böylece pratikte bir kişinin ya da bir grubun projeye sahip olması gibi bir dengesizlik meydana getirebilir.

Yönetişim Tokeni Örnekleri

Son dönemde popüler hale gelen yönetişim tokenleri arasında en popüler olan ve yüksek piyasa değerine sahip olanlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• MKR – Maker protokolünün yerel tokeni
• COMP – Compound protokolünün yerel tokeni
• UNI – Merkeziyetsiz bir borsa olan Uniswap’ın yerel tokeni
• AAVE – Merkeziyetsiz platform Aave’nin yerel tokeni
• YFI – Merkeziyetsiz DeFi platformu olan Yearn.finance’ın yerel tokeni

Yönetişim Tokenleri ve Fayda Tokenleri Arasındaki Farklar

Yönetişim (governance) tokenleri ve fayda (utility) tokenleri arasındaki en temel fark, ilkinin belirli bir amaç için; örnek vermek gerekirse bir hizmete erişmek için tasarlanmış olmasından kaynaklanır. Buna karşılık diğer seçenekte ise token sahiplerinin kripto projelerinin yönetimine katılmasına olanak tanınır. 

Ek olarak utility tokenlerinin yönetime katılma gücü yoktur ve yalnızca bir değişim aracı olarak kullanılabilirler. Öte yandan yönetişim tokenleri; stake etmek gibi amaçlar için de kullanılabilir.

Yönetişim tokenleri ve fayda tokenleri arasındaki en belirgin faktörler de aşağıdaki gibidir:

Sonuç – Governance Token Nedir?

Yönetişim tokenleri yatırımcılara projelerinin geliştirilmesinde oy kullanma imkanı tanır. Aynı zamanda geliştiricilerin büyük bir topluluğa dayalı olarak başarılı projeler oluşturmasına yardımcı olur. Buna ek olarak yönetişim tokenleri, bazı mühim özelliklere erken erişim ve daha düşük komisyonlar gibi ek avantajlar elde ederler.

Projenin başarılı olması halinde yönetişim tokenlerinin değerlerinde de büyük bir artış gözlemlemek mümkün olur. Bu da tokenlerin uzun vadede iyi bir yatırım aracı haline gelmesini sağlar. Bu sistem hakkındaki en büyük dezavantaj, oylama sonuçlarının token miktarına bağlı olmasından kaynaklanır. Bu da çok sayıda tokene sahip olan kişilerin proje ve gelişimi üzerinde daha fazla etkiye sahip olacağı anlamını taşır.

Business 2 Community olarak yaptığımız uzun araştırmaların sonucunda hazırladığımız rehberin sonuna geldik. Bu rehberde governance token nedir sorusuna yanıt aradık ve bu sistemi detaylı bir biçimde ele aldık.

Governance Token ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular