Kripto para dünyası içerisinde yaşanan gelişmeler, dijital varlıkların tanınması ve önde gelen kuruluşlar tarafından kabul edilmesi aşamalarında birçok yeniliği beraberinde getirmekte. Bazı yenilikler ise kripto para birimlerinin kullanım alanlarını genişletmekle birlikte, dijital varlıkların her geçen gün daha çok günlük hayatımıza entegre olduğunu göstermekte. Bu kapsamda kripto para birimlerini takip eden kullanıcılar tarafından kripto ETF nedir ve kripto ETF türleri nelerdir gibi sorular sorulmakta.
İngilizce dilindeki “Exchange Traded Funds” kelimelerinin kısaltması olarak kullanılan ETF, dilimizde “Borsa Yatırım Fonu” anlamına gelir. Peki kripto ETF nedir, kripto ETF türleri nelerdir ve kripto para birimlerinin borsa yatırım fonu olarak kullanılması mümkün müdür? Bu sorulara cevap vereceğimiz makalemiz içerisinde, Bitcoin ve Ethereum ETF’leri hakkında önemli bilgiler paylaşacağız.
Kripto ETF Nedir? Tanımı ve Detaylı Açıklaması
Öncelikle kripto ETF nedir sorusunu detaylı bir şekilde yanıtlayarak yazımıza başlayalım. Kripto ETF’leri, kripto para birimlerinin fiyat hareketlerini yansıtan yatırım araçlarıdır. Borsalarda işlem gören hisse senetlerine paralel bir şekilde kripto ETF’leri kullanıcılar tarafından alınıp satılabilir. Kripto ETF’leri ile geleneksel ETF’lerin yapısı oldukça benzerdir. Kullanıcılar varlıklarını yatırım fonlarında değerlendirirken sepetlerini çeşitlendirmek amacıyla kripto ETF’lerinin bulunduğu bir fonu seçebilir.
Üstelik kripto ETF’lerine yatırım yapmak için ekstra olarak herhangi bir kripto para birimi borsasında hesap açma işleminin gerçekleştirilmesi gerekmez. Nitekim bu durum kripto para birimlerinin merkeziyetsizlik yaklaşımına aykırıdır. Çünkü Bitcoin ile birlikte dijital para birimleri, genel anlamda merkeziyetsizlik ilkesi üzerinde performans gösteren varlıklardır.
Bu ilke içerisinde banka veya finansal kuruluşların kullanıcı varlıkları üzerindeki etkisinin ortadan kaldırılması hedeflenir. Öte yandan ETF ile kripto varlıkları üzerine yatırım yapan kullanıcıların kripto cüzdan güvenliği sağlama konusunda herhangi birşey yapmasına gerek kalmaz. Çünkü kripto ETF’leri, yatırım fonlarını satın almak için işlem yapılan kuruluş veya kuruluşlar tarafından güvence altına alınır.
Kripto ETF Türleri ve Özellikleri
Kripto ETF nedir sorusu doğrultusunda, yazımızın bu bölümünde dijital varlıkların ETF türlerini açıklayacağız. Kripto para birimleri özelinde ETF’ler iki varlık başlık altında incelenir. Bu başlıklar “Kripto Vadeli İşlem ETF’leri” ve “Kripto Spot ETF’leri” olarak adlandırılır. ETF türlerinin çeşitli farklılıkları ve özgün özellikleri bulunur.
Kripto Vadeli İşlem ETF’leri
Kripto vadeli işlem ETF’leri geleneksel finans piyasaları ile kripto para birimleri arasında bağ kuran yatırım araçları olarak tanımlanabilir. Kripto ETF nedir sorusu kapsamında bu ETF türü kripto piyasalarında doğrudan dijital varlıklara yatırım yapma seçeneğine alternatif bir yöntem sunarak, kripto varlıklarının yükselme ve düşme hareketlerine yatırım yapma imkanı tanır.
Kripto vadeli işlem ETF’leri sadece kripto para birimlerinin gelecekte gerçekleşmesi muhtemel fiyat beklentileri üzerine pozisyon açılmasını mümkün kılar. Bu sebeple kripto vadeli işlem ETF’leri Bitcoin veya Ethereum gibi varlıklar yerine, bu varlıkların fiyat hareketleri üzerine yatırım yapma işlemini içerir.
Vadeli sözleşmeler bir varlığın belirli bir zaman aralığı içerisinde ulaşacağı fiyatı kontratlar aracılığı ile belirleyen işlemlerdir. Kripto vadeli işlem ETF’leri bu kontratları kullanarak fiyat değişimlerine dayalı bir getiri sunma amacı ile hizmet verir. Kripto para birimleri geleneksel yatırım araçlarına kıyasla oldukça dinamik bir piyasa içerisinde bulunur. Bu piyasanın özgün özellikleri sebebiyle kripto para birimleri üzerinde ani yükseliş ve düşüş hareketleri görülebilir. Bu sebeple kripto vadeli işlem ETF’leri risk düzeyi yüksek olan yatırım araçları olarak nitelendirilir.
Kripto Spot ETF’leri
Kripto spot ETF’leri ise kullanıcılara doğrudan kripto varlığına sahip olma imkanını sunan yatırım araçlarıdır. Kripto ETF nedir sorusu kapsamında “Spot ETF” tanımı, piyasalar üzerindeki güncel değer doğrultusunda ilgili dijital varlığın satın alınma işlemi olarak açıklanabilir. Kripto Spot ETF’lerinin ön plana çıkan özelliği gerçek zamanlı olarak dijital varlıkların satın alınmasını sağlamakla birlikte dijital cüzdan, kripto borsası üyeliği gibi teknik detaylarla uğraşılmasını gerektirmemesidir. Bu kapsamda kripto spot ETF’leri hızlı ve pratik bir şekilde kripto para birimlerine yatırım yapmak isteyen kullanıcılara alternatif bir seçenek sunar.
Kripto spot ETF’lerinin bir diğer özgün özelliği ise kullanıcı tarafından satın alınmak istenen dijital varlıkların işlem yapılan kuruluş tarafından satın alınması, saklanması ve güvenliğinin sağlanmasıdır. Bu durum kullanıcıların kripto cüzdan güvenliği gibi çeşitli konularda endişelenmesi ihtimalini ortadan kaldırır. Nitekim bu noktada herhangi bir kuruluş üzerinde işlem yapılmadan önce ilgili kuruluşun sağladığı güvenlik önlemleri değerlendirilmelidir.
Kripto ETF nedir sorusu ile birlikte kripto spot ETF’lerinin çalışma sistemini açıklamak gerekir. Kripto spot ETF’lerinin işleyiş mantığı diğer spot piyasaların çalışma mekanizması ile paralellik gösterir. Bu kapsamda kripto spot ETF’leri aracılığı ile yatırım yapan kullanıcılar, yatırım yapılan dijital varlığın hareketleri doğrultusunda kazanç veya zarar elde edebilir. Eğer ilgili kripto para birimi yükseliş gösterirse kullanıcı yatırımında kâr eder, öte yandan ilgili varlık düşüş gösterdiğinde ise zarar edilir. Bu durumda kripto para birimlerinin yüksek risk potansiyelini içerisinde bulunduran yatırım varlıkları oldukları unutulmamalıdır.
Bitcoin ETF’leri
Bitcoin ETF’leri kullanıcıların yetkili kuruluşlar aracılığıyla Bitcoin yatırımı yapmasına olanak tanıyan araçlardır. Bitcoin ETF’lerinin kabul edilmesi için geçtiğimiz dönemde birçok başvuru yapıldı. Bitcoin ETF’lerinin merkezi bir kurum tarafından onaylanması ihtimali, kripto para piyasasına yönlenecek olan fon miktarını artıracak bir mekanizmanın oluşabilmesi sebebiyle, yatırımcıların ilgisini çeken konular arasında yer aldı. Ayrıca bu durum kripto teknolojisinin gelişmesi ve kripto varlıklarının tanınması adına atılan önemli bir adım olarak nitelendirildi.
Bu kapsamda ünlü kuruluşlar tarafından yapılan başvurular yetkili kurumlar tarafından değerlendirmeye alınarak incelendi. 10 Ocak 2024 tarihinde ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından Bitcoin ETF’lerinin onaylanması, kripto piyasasına karşı olan ilgiyi tetikledi. Gelişmeler doğrultusunda Bitcoin spot ETF’leri şu kuruluşlar tarafından işleme açıldı:
Ekstra bir bilgi olarak iShares Bitcoin Trust (IBIT) ve Valkyrie Bitcoin Fund (BRRR) isimli kuruluşların özel bir borsa olan Nasdaq (National Association of Securities Dealers Automated Quotations) üzerinde, diğer kuruluşların ise New York Borsasında işleme açıldığını belirtelim.
İlgili gelişmelerin ardından ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) başkanı Gary Gensler tarafından kripto para birimlerinin hala yüksek riskli yatırım varlıkları olduğu belirtildi. Bu kapsamda kripto ETF nedir sorusunu cevaplarken, ETF aracılığı ile veya kripto borsaları üzerinden yatırım yapmak isteyen kullanıcıların kendi araştırmasını yaparak işlemlerini gerçekleştirmesi gerektiğini hatırlatalım.
Ethereum ETF’leri
Bitcoin ETF’lerinin başvuru ve onay sürecinin ardından Bitcoin’den sonra en yüksek hacimli kripto para birimi olan Ethereum özelinde yapılan ETF başvuruları gündeme geldi. Başvuru kapsamında yapılan görüşmeler aylarca sürdü ve yapılan çeşitli başvurular reddedildi. Yapılan kapsamlı çalışmaların sonucunda ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından spot Ethereum ETF’leri onaylandı. Ayrıca bkz: Ethereum Sanal Makinesi Nedir?
23 Temmuz 2024 tarihinde ise spot Ethereum ETF’i yetkili kuruluşlar tarafından işleme açıldı. Kripto ETF nedir sorusu doğrultusunda SEC tarafından yetkilendirilen kuruluşların listesini aşağıda inceleyebilirsiniz.
Ethereum ETF’lerinin sunulmasının ardından Ethereum özelinde fiyat hareketleri yaşansa da Bitcoin’in gerçekleştirdiği keskin fiyat hareketlenmeleri görülmedi. Uzmanlara göre Ethereum ETF’lerinin onaylanması, uzun vadede etkisini gösterecek olan bir süreç olarak yorumlanmakta. Fakat yapılan yorumlar ne olursa olsun, kripto para birimlerinin yüksek riskli yatırım varlıkları olduğu göz önünde bulundurulmalı.
Kripto ETF’lerinin Riskleri
Yazımız içerisinde çeşitli bölümlerde kripto para birimlerinin riskli yatırım varlıkları olduğunu belirttik. Peki kripto ETF’lerinin oluşturduğu potansiyel riskler nelerdir? Kripto ETF nedir konulu makalemiz içerisinde bu soruyu cevaplayan bir bölüm oluşturmak istedik. Aşağıdaki maddelerde kripto ETF’lerinin hangi sebeplerle riskli yatırım araçları olduğunu inceleyebilirsiniz.
- Temel Değer: Kripto para birimlerinin teknolojik altyapıya sahip olan varlıklar olmaları sebebiyle, fiziki bir varlığı bulunmaz. Bu durum uzmanlar tarafından kripto ETF türlerindeki potansiyel risk faktörünü artıran temel değer eksikliği olarak ifade edilir.
- Fiyat Hareketliliği: Kripto para birimleri doğası gereği yüksek volatiliteye sahip olan varlıklardır. Kripto ETF’leri ise fiyat hareketlerinden doğrudan eklenen bir yapıya sahiptir.
- Sınırlı Analiz: Uzman yatırımcılar yatırım fonlarının geçmiş verileri üzerinde çeşitli teknik analiz işlemleri yaparak muhtemel fiyat hareketlerini yorumlayabilir. Kripto ETF’lerinin yeni bir yatırım aracı olması sebebiyle, analiz yapılabilmesi için yeterli miktarda veri geçmişi bulunmaz.
- Hizmet Ücretleri: Borsa yatırım fonları genellikle hizmet ücretleri adı altında yatırımcılardan yönetim bedeli talep eder. Kripto ETF’leri özelinde ise yüksek hizmet ücretleriyle karşılaşma riski bulunur. Bu sebeple işlem yapılacak kuruluş ve platformların fiyatlandırma politikası incelenmelidir.
- Düzenleyici Belirsizliği: Kripto para birimleri hakkında yapılan düzenleyici çalışmalar devam etmektedir. Bu kapsamda gerçekleşebilecek olumlu ve olumsuz gelişmeler, kripto ETF’lerini doğrudan etkileme gücüne sahiptir.
- Yüksek Risk Faktörü: Kripto ETF’lerine sahip olmak, kripto para birimleri özelinde bulunan doğal risklerden korunulmasını sağlamaz. Bu durumda kripto para birimlerinin yüksek riskli yapısı, kripto ETF’lerini de etkiler.
- Siber Güvenlik: Kripto ETF yatırımı yapılan kuruluşlar kullanıcı güvenliğini üst seviyede tutmak adına çeşitli güvenlik prosedürleri uygular. Güvenlik önlemleri içerisinde oluşabilecek zaafiyetler, kötü niyetli kişilerin kullanıcı varlıklarını ele geçirmesi ile sonuçlanabilir.
Bu bilgilerle birlikte kripto para birimleri ünlü kişiler ve kuruluşlar tarafından yapılan yorumlar doğrultusunda bile yükseliş ve düşüş hareketleri gösterebilen kırılgan bir yapıya sahiptir. Kripto dünyasındaki gelişmeler, kripto ETF’leri ile doğrudan bağlantılıdır. Bu sebeple kripto ETF nedir sorusunu cevaplarken dijital para birimlerinin yüksek riskli yatırım varlıkları olduğunu önemle belirtmek gerekir.
Özet – Kripto ETF Nedir?
Kripto para birimlerinin sunduğu teknolojik yenilikler ve dijital para birimlerinin küresel piyasalar içerisindeki yüksek hacmi, bu varlıkların borsa yatırım fonu (ETF) olarak sunulma konusunu gündeme getirdi. Bu kapsamda Bitcoin ve Ethereum ETF’leri özelinde resmi kuruluşlar tarafından çalışmalar yapıldı. İlgili çalışmalar sonucunda kripto para birimleri içerisinde en yüksek hacme sahip olan Bitcoin ve Ethereum varlıklarının ETF’leri, 10 Ocak 2024 ve 23 Temmuz 2024 tarihlerinde ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından onaylanarak yetkili kuruluşlar tarafından listelenmeye başladı.
Yaşanan bu gelişmeler kripto ETF nedir sorusunu gündeme getirdi. Kripto ETF’leri herhangi bir kripto borsasına üye olmadan dijital varlık satın alınmasını mümkün kılan enstrümanlar olarak tanımlanabilir. Ayrıca kullanıcıların kripto cüzdanları gibi araçlar üzerinde varlıklarını saklamasına gerek kalmaması sebebiyle kripto ETF’leri dijital varlık yatırımı için alternatif bir seçenek sunar. Bununla birlikte kripto para birimlerinin doğası gereği riskli yatırım varlıkları olduğu ve kripto ETF türlerinin de bu risk grubu içerisine dahil olduğu unutulmamalı.