Kripto para sektörüne yeni girenler için kriptoda kaldıraç nedir konusu oldukça merak uyandırıyor. Bu işlem türü hakkında fazlasıyla riskli olduğu söylemi ise büyük karlar sunmasından geliyor. Yüksek kar her zaman riski de beraberinde getirir.
Kripto para yatırımının temelini ve terminolojisini bilenler daha zor olduğu düşünülen kaldıraçlı işlemlere yönelebiliyor. Bazen kendilerini denemek istemeleri bazen de daha fazla kazanma hırsından olabiliyor. Bu sebeple borç ya da kredi alarak kripto para satın alımı gerçekleştiriyorlar.
Business2Community olarak kriptoda kaldıraçlı işlemler konusunu bu makalemizde derinlemesine inceleyeceğiz. Kriptoda kaldıracın nasıl çalıştığı, risk yönetimi, artılar ve eksilerin neler olduğu konusunu markaj altına alacağız.
Kriptoda Kaldıraç Nedir?
Kriptoda kaldıraçlı işlemler ifadesi çoğunlukla yeni başlayanlara karmaşık gelebiliyor. Bu yüzden bizler de konuyu daha sadeleştirerek aktaracağız.
Kripto paralarda kaldıraçlı işlemler basit bir ifadeyle, yatırımcının para eklemek zorunda kalmadan pozisyonunu büyütmesidir. Aslında bu bir kriptoda kredili işlem yapmak gibidir. Aynı zamanda da piyasa tahminine dayanır.
Yatırımcı piyasayı tahmin ederek kaldıraçlı işlem yapabilir. Kaldıraç da buna bağlı olarak hem potansiyel karları hem de potansiyel zararları artırabilir.
Şöyle düşünün; kendi sermayeniz üzerinden değil de ödünç aldığınız bir para üzerinden yüzde 10 kâr elde ediyorsunuz. Doğru tahmin yaptığınızda da ödünç aldığınız paranın karı büyük ölçüde artabiliyor.
Bir yatırımcının pozisyonunu kullanabilme derecesi farklı kripto para borsaları arasında değişiklik gösterir. Kaldıraçla ilgili bazı genel oranlar vardır, bunlar; 1:5, 1:10, 1:100 gibi oranlar olarak değişir.
Hesabınızda 1.000 dolar var diyelim. Siz de 10 bin dolar değerinde bir işlem yapmak istiyorsunuz. Bu bağlamda, 10x kaldıraç seçerek emiri verebilirsiniz.
Örneğin, hesap bakiyeniz 1.000 dolar ise ve siz 10 bin dolar değerinde bir satın alma işlemi yapmak istiyorsanız, emiri yerine getirmek için 10x kaldıraç seçmeniz gerekecektir.
Kripto kaldıraç kullanımı, marj işlemi, vadeli işlem sözleşmeleri ve kaldıraçlı tokenler gibi çeşitli alım satım yöntemlerine uygulanabilir.
Kriptoda Kaldıraç Nasıl Çalışır?
Kriptoda kaldıraç nedir konusundan sonra nasıl çalışır sorusuna da değinelim. Herhangi bir işlemi finanse etmeden önce, yatırımcı ilk sermayesini bir teminat olarak gösterir. Bu rakam, aldığınız hacme ve kaldıraç oranına bağlı olarak hesaplanır.
Kaldıraç oranları 10 kat, 20 kat, 100 kat olabilir. Oran ne kadar yüksekse, o kadar fazla likidasyon riski aldığınızı unutmayın. Örnek vermek gerekirse, hesabınızda teminat olarak yalnızca 1.000 dolar var. Bu durumda, 10x kaldıraçla paranız 10 bin dolar değerinde olacaktır.
Öte yandan yatırımcıların mevcut hesaplarında asgari bir marj tutmaları gerekiyor. Daha açık olmak gerekirse marj, varlığın değerinin altına düştü diyelim. Bu durumda tasfiyeyi önlemek için yatırımcıların daha fazla para yatırmaları gerekecektir. Bu nedenle yatırımcıların mali durumlarına ve alım satım hedeflerine en uygun kaldıraç oranını seçmeleri gerekir.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi yatırımcıların kaldıraç sayesinde hem kısa hem de uzun pozisyon açabilme olanağı bulunuyor. “Uzun pozisyon” terimi, bir kripto paranın değerinin artacağı varsayımını ifade ediyor. ‘Kısa pozisyon’ terimi ise bir kripto paranın değerindeki düşüşü ifade ediyor.
Yatırımcılar kısa ve uzun olmak üzere her iki pozisyondan da kar elde etme imkanına sahip. Bir örnek vermek gerekirse, kısa bir pozisyon açar ve de işlem yaptığınız kripto para biriminin fiyatı düşerse, daha ucuz bir fiyata geri satın alarak kar elde edebilirsiniz.
Kriptoda Kaldıraçlı İşlemler Ne Zaman Kullanılır?
Deneyimli yatırımcılar kaldıraçlı işlemlerde fazlasıyla dikkatlidir ve fırsatlara göre risk alırlar. Böyle yatırımcılar kaldıracı kullanmadan önce kapsamlı bir araştırma yapar. Çünkü bu hem teknik hem de genel piyasaya hâkim olunmasını gerektirir.
Uzun lafın kısası acemi yatırımcıların kaldıracı kullanmaması gerekir. Eğer işlem yapmakta ısrarcılarsa da sadece 2 ya da 3x kullanmalılardır. Acemi yatırımcının ilk hedefi öz sermayesini kaybetmemek olmalıdır.
Bir fiyat artışı beklentisi varsa işlemlerde kaldıraç kullanılabilir. Bunda kripto varlıklar teminat olarak yatırılır ve uzun pozisyon güçlendirilir.
Piyasanın satış yapacağına dair bir beklenti ya da fırsat varsa kısa pozisyon alınabilir. Bu tür fırsatlarda yatırılan kripto varlığıyla pozitif korelasyona sahip aynı veya başka bir kripto varlığı hızlı bir şekilde ödünç alınır. Sonrasında USDT gibi bir stablecoin elde etmek için piyasada satılır.
Şimdi, 10x kaldıraç ile kısa pozisyon alma senaryosunu ele alalım. Elinizde 10 bin dolar var ve 10x kaldıraç uygulayacaksınız. Bir kripto para borsasından Bitcoin (BTC) ödünç almanız ve ardından şu anda işlem gördüğü fiyattan satmanız gerekecektir. Bu senaryoda, teminatınızın miktarı bin dolar olacaktır. Bitcoin fiyat tahmini yapmak bu durumda çok önemlidir. Bitcoin’in fiyatını 40 bin dolar olarak alalım ve sizin de 0,25 Bitcoin ödünç alıp satacağınızı düşünelim. Bitcoin’in değerinin yüzde 20 oranında düşmesi durumunda, Bitcoin’in yeni fiyatı 32 bin dolar olacaktır. Bu, 0,25 BTC değerinizi toplam 8 bin dolar karşılığında geri satın alabileceğinizi gösterir. Bu senaryoda, iki bin dolarlık bir kâr elde etmeniz mümkündür. Uzun pozisyonlar söz konusu olduğunda da aynı kural geçerlidir. Eğer 10 bin dolar ve 10x kaldıraç ile uzun bir pozisyon açarsanız ve Bitcoin fiyatı yüzde 20 artarsa, pozisyondan 2 bin dolarlık kar elde edersiniz. Diğer olasılık ise, Bitcoin fiyatının teminatınızın değerinin altına düşmesi durumunda likidasyona tabi olmanızdır. Bundan kaçınmak için hesabınıza ek dolar koymanız gerekecektir.Örnek
Kaldıraçlı Kripto İşlemlerinin Avantajları ve Dezavantajları
Kripto para alım satımı yaparken kaldıraç kullanmak isteyen yatırımcılara aşağıdaki avantaj ve dezavantajlarını sunduk. Kriptoda kaldıraç nedir? Önce avantajlarına bakalım.
Potansiyel Karlar
Kaldıraçlı işlemler yatırımcıların karını artırabilir. Örneğin, 100 doları olan bir yatırımcı 10x kaldıraç kullanırsa 1.000 dolar değerinde kripto para satın alabilir. Böylelikle küçük bile olsa fiyat değişimlerinde yüksek getiriler sağlayabilir.
Hem Uzun ve Hem Kısa Pozisyon Açabilme
Piyasa hem düşerken hem de yükselirken para kazanmayı kim istemez. Uzun pozisyon açanlar herhangi bir fiyat artışında kar elde edebilir. Kısa pozisyonda ise tam tersidir. Pozisyonun açıldığı kripto paranın fiyatı düşerse yatırımcı kar elde edebilir.
Portföy Çeşitlendirme
Kaldıraçlı işlemlerde alım satım yapmak size portföyünüzü çeşitlendirme olanağı sağlar. Bu da önemli kârlar elde etme olasılığınızı artırır. Ayrıca, bu tekniği kullanırsanız daha çeşitli işlem çiftleriyle alım satım yapmanız mümkündür.
Kaldıraçlı işlemlerin dezavantajları aşağıdakileri içerir:
- Finansmanınızı Kaybetme Olasılığı: Kaldıraçlı işlemlerde yüksek düzeyde risk vardır. Bu riskin temel nedeni tasfiye ile sonuçlanma potansiyelidir. Kripto para varlıklarınızın değeri teminatınızın değerinin altına düşerse, tüm sermayenizi kaybedebilirsiniz.
- Ücretler: Kripto para borsalarının ödünç verdikleri paraya uyguladıkları ücretler vardır ve bu ücretler zaman içinde oldukça artabilir. Halihazırda ödemeniz gereken yapıcı ve alıcı ücretlerine ek olarak açılış masrafları, rollover (yenileme) ücretleri ve likidasyon ücretleri de ödemeniz gerekecektir.
- Acemiler İçin Uygun Değil: Kaldıraçla işlem yapmak hem bilgi hem de uzmanlık gerektirir. Acemi yatırımcılar kaldıraçlı işlemlerin çok zor olduğunu düşünebilir.
Kaldıraçla İşlem Yaparken Risk Yönetimi
Kriptoda kaldıraç nedir makalemizde risklere de değinmemiz gerekiyor. Kaldıraçlı işlemlerle ilgili riskleri azaltmak birkaç farklı yol denenebilir Başlangıç olarak, asla kaybetmeyi göze alabileceğinizden daha fazla yatırım yapmamalısınız. Bu, teminatınızın değerinin yüzde 5’inden fazlasını asla yatırmamanız gerektiği anlamına geliyor.
Öte yandan, daha az kaldıraç kullanma olanağına da sahipsiniz. Çok sayıda kripto para borsası kaldıraçlarına kısıtlamalar koyar. Bunlar, genellikle 5x ila 200x arasında değişir. Bu nedenle, sizin için en uygun kaldıraç limitlerini sunan kripto para borsalarını seçin.
Stop-loss emirlerinin kullanımı da başka bir seçenektir. Bu emirler belirli bir fiyatın elde edilmesinin ardından, işleminizi kapatmanıza yardımcı oluyorlar. Bu otomatik emirleri kullanmak, özellikle piyasa hareketliyse son derece faydalı olabiliyor.
Benzer bir şekilde, daha deneyimli yatırımcılar, teknik grafikleri inceleyebilir. Bu da onlara fiyat dalgalanmaları için bir tahmin verir.
Son olarak, kripto paraların fiyatları teminatınızdan daha düşükse kripto para cüzdanlarınıza daha fazla para ekleyerek tasfiyeden kaçınabilirsiniz.
Kaldıraçlı İşlem ve Marjin İşlem
Artık kriptoda kaldıraç nedir sorusunun cevabını verdiğimize göre kaldıraç ve marjin işlem arasındaki farklara geçelim. Bu bağlamda, kaldıraç işlemlerinin yalnızca marjlarla mümkün olduğunu ve aynı şeyin marjin işlemleri için de geçerli olduğunu belirtmek önemlidir.
Marjin, yatırımcıların kripto para işlemleri yapmak için hesaplarına yatırmaları gereken ilk sermayeyi tanımlamak adına kullanılan bir ifadedir. Öte yandan marjin, kripto para borsalarının ödünç fon almak isteyen müşterilerinden talep ettiği bir teminat olarak görülebilir.
Buna karşılık kaldıraç, yatırımcıların kârlarını veya alım satım pozisyonlarını artırmalarına yardımcı olacak ödünç alınan fonların kullanımını tanımlar. Kaldıraç, ödünç alınan sermayenin kullanımıyla ilişkilidir. Buna ek olarak, kaldıraç, genel olarak kazandığınız para miktarını artırmanızı sağlayan bir teknik olarak da açıklanabilir.
Çoğu durumda, kaldıraç bir çarpan anlamına gelen X ile temsil edilirken (örneğin, 10x), marj tipik olarak bir oranla temsil edilir (örneğin, 10:1).
En İyi Kaldıraçlı İşlem Platformları
Kaldıraçlı kripto para alım satımı için en yaygın kullanılan platformlar şunlardır:
- Binance: Binance’teki Bitcoin ile ilgili olarak maksimum kaldıraç limiti 125 kattır.
- OKX: Kaldıraç limitleri tam ve kısmı tasfiye modunda değişir. Tam tasfiye modunda 10x ile 20x arasında, kısmi tasfiye modunda ise 1x ile 100x arasındadır.
- MEXC: MEXC’de maksimum kaldıraç limiti 200x olarak belirlenmiştir.
- Kraken: Kaldıraç limitleri 5x ile 50x arasında değişir.
- Bybit: BTC’de maksimum kaldıraç limiti 125x’tedir.
Kriptoda Kaldıraç Nedir? – Sonuç
Kriptoda kaldıraçlı işlemler tem kripto işlemleri kadar yaygın olmasa da sektörde kullanılan bir yöntemdir. Bu işlemlerde asgari bir yatırım yüksek karlar getirebilir. Ancak yukarıda da bahsettiğimiz gibi ne kadar yüksek kar getirse de çok da büyük riskleri vardır.
Malum riskler sebebiyle de yeni başlayan kripto yatırımcılarına pek önerilmez. Çünkü, uzun süren bir dalgalı kripto para piyasasında az miktarda paralarla kaldıraçlı işlemler yapılsa bile tehlikelidir.
Paranızı korumak için asla kaybetmeyi göze alabileceğinizden daha fazla parayla yatırım yapmamalısınız. Hızlı likidasyonla sonuçlanma potansiyelini göz önünde bulunmalısınız. Eğer bu işlemlerde yeniyseniz ve istikrarlıysanız daha düşük kaldıraç ve zararı durdur emirleri kullanarak riski azaltabilirsiniz.
Günün sonunda, kaldıraç yatırımcının rahatlığı içindir. Yatırımcı da onunla ilgili tehlikelerin farkında ise kazançlar sağlayabilir.
Kripto kaldıraçlı alım satım işlemlerine başlamadan önce, kaldıraçsız alım satımın temellerini öğrenmelisiniz. Böylelikle daha fazla deneyim kazanabilirsiniz.