Son günlerde kripto para dünyasının en popüler isimlerinden biri olan Justin Sun Liberland’in ilk başbakanı olunca insanlar da doğal olarak Liberland nedir sorusunu sormaya başladılar. Liberland her ne kadar yeni bir ülke olmasa da kripto para dünyasında yeni yeni tanınmaya başlandı.
Bu yazı içerisinde kripto dünyasını yakından ilgilendiren Liberland ülkesinin geçmişini, bu ülkenin nerede olduğunu, para birimini ve nüfusu hakkındaki detayları paylaşıyor olacağız.
Liberland Nedir?
Liberland nedir sorusunun kısaca cevabı özgür ülke diyebiliriz. 2015 yılında kurulan Liberland ülkesi aslında avrupa sınırları içerisinde yer alıyor. Bu genç ülkenin yakın zamanda dikkatleri üzerine çekmesini sahiplerinden birisi ise kripto dünyasının tanınan isimlerinden olan Justin Sun’ın ülke başbakanı olarak seçilmesi.
Liberland‘ı diğer ülkelerden farklı kılan şey, blok zincir teknolojisini tamamen benimsemiş olmaları. Hatta Justin Sun’ın başbakan seçilmesiyle sonuçlanan seçim yani oy kullanma işlemi bile tamamen blok zincir üzerinde gerçekleşti.
Ülkenin kurucusu olan Vít Jedlička yapılan bu seçimde Justin Sun’ı başbakan adayı olarak göstermiş. Justin Sun aynı zamanda TRON vakfının kurucusu ve pek çoğunuzun bildiği TRX, BTT gibi coinlerin de yaratıcısı diyebiliriz. Justin’in başbakan olarak seçilmesi de ülkenin blok zincir teknolojisini benimsemede ve kullanımını geliştirmedeki ciddiyetini gösteriyor.
Liberland nerede diye merak ediyorsanız da Liberland’ın Hırvatistan ile Sırbistan arasında bulunduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca Liberland’i ilginç yapan özelliklerden birisi de yalnızca 7 kilometre karelik bir yüz ölçümüne sahip olması.
Liberland Tarihçesi
Dünyanın en genç ülkelerinden birisi olan Liberland, 2015 yılında kurulduğu için çok derin bir tarihe ne yazık ki sahip değil. Ancak yine de Liberland nedir sorusuna daha detaylı cevap vermek istediğimiz için ülkenin tarihine de değinmek istiyoruz.
2015 yılında Çek siyasetçi Vít Jedlička tarafından kurulan ülke aslında o zamana kadar Hırvatistan ve Sırbistan arasındaki toprak anlaşmazlığından ötürü hiçbir ülkeye ait değildi. Bu nedenle de latincede terra nullis olarak adlandırılan sahipsiz toprak olarak biliniyordu.
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan bu alan, 1992 yılında Yugoslavya’nın dağılmasından itibaren bu toprak parçası da sahipsiz kaldı. Liberland’ın sitesindeki resmi bilgiye göre ise 13 Nisan 2015’te Vít Jedlička ve Jana Markovicova tarafından Özgür Liberland Cumhuriyeti olarak ilan edilmiş.
Resmi dilin İngilizce olduğu Liberland para birimi olarak ise kripto parayı kabul etmiş. Liberland Dollar olarak adlandırılan LLD token ile ülkenin vatandaşları şirketleri için gerekli ödemeleri yapabiliyorken LLM token yani Liberland Merit ile de Liberland vatandaşlığı alıyorsunuz.
Tüm bunlara ek olarak Liberland ülkesinin mottosuna değinmeden de geçmeyelim. Yaşa ve yaşat mottosuna sahip olan ülke, şu anda her ne kadar başka ülkeler tarafından resmi olarak tanınmamış olsa bile pek çok ülke ile dostça ilişkilere de sahip.
Liberland Yönetimi
Liberland nedir artık bildiğimize göre ülkenin yönetim şekline değinebiliriz. Tamamen blok zincir teknolojisini benimseyen Liberland’da bütün işlemler blok zincir üzerinde gerçekleşiyor.
Hatta Liberland yönetimi bu durumu şu şekilde açıklamış, ülkenin yasaları ve mali kayıtlar herkesin denetimine açık olması için şeffaflığa verdikleri önemden ötürü blok zincir üzerinden gerçekliyor.
Peki bu Liberland blok zinciri tam olarak nedir? Ülkenin tüm yönetim ve mevzuatının gerçekleştiği blok zinciri üzerinde ülkenin vatandaşları kendi şirketlerini kurabiliyor ve hatta seçimlerde oy kullanabiliyorlar. Bu da aslında şu demek, internet erişimine sahip oldukları sürece vatandaşlar istedikleri her işlemi oldukça hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirebilirler.
Liberland blok zinciri nominated proof-of-stake adı verilen (NPoS) konsensüsunu kullanıyor. Bu konsensus sayesinde de ülkenin vatandaşı olmasa bile herkes nominatör olabiliyorken, bu nominatörlerin ortaya sunduğu fikirleri ise sadece ülkenin vatandaşları yani validatörler onaylayabiliyor.
Bu konsensüs da güvenlik zafiyetlerini engellemek için bu şekilde tasarlanmış. Ancak genel olarak PoS konsensüsun işleyişi ve PoS coinleri hakkında bilgi edinmek isterseniz en iyi proof-of-stake coinlerini incelediğimiz yazıyı okuyabilirsiniz.
Bunun yanı sıra blok zincir üzerinde işlem yapmak isteyen vatandaşlarıın sahip olması gereken 2 farklı coin türü var, LLM ve LLD. Liberland Merit olarak geçen LLM’in önemi ise şu; vatandaşlar yönetime katılmak, oy kullanmak ve ülkede söz sahibi olmak istiyorlarsa LLM coine sahip olmaları gerekiyor.
Örneğin 11 Ekim 2024’te güncel olarak ülkenin başbakanı olan Justin Sun, X platformu üzerinden bir tweet atarak seçim hakkında bilgi verdi. Daha önce de dediğimiz gibi blok zincir üzerinde gerçekleşen bu seçimde Sun başbakan olarak seçildi.
Justin Sun attığı tweette Liberland’ın özgürlükçü felsefesini vurgulayarak ülkenin her ne kadar küçük coğrafi sınırları olmasına rağmen yönetimde minimum devlet müdahalesi anlayışıyla ülke vatandaşlarının en maksimum düzeyde özgür olduklarını belirtmiş.
Hatta bu sayede Sun vatandaşların Liberland’a bir zorunluluktan dolayı değil ama gönülden bağlı olacağını dile getirmiş.
Liberland’ın Ekonomisi
Liberland ekonomisi resmi sitede belirtilen bilgiye göre oldukça kripto dostu. Hükümet şirket işlemleri için Bitcoin, Ethereum veya USDT gibi diğer kripto para birimlerinin de kullanılabileceğini belirtmiş.
Yine Liberland sitesindeki bilgilere göre güncel olarak 91 şirket ülkede kayıtlı olarak işlem yapmakta ve toplamda şimdiye kadar 6.41 milyon dolar değerinde bir işlem hacmi oluşmuş bu küçük ülkede.
Buna ek olarak Liberland ile ilgili olarak değinmeden geçmek istemediğimiz bir nokta var, bu ülkede vatandaşlar vergi ödemek zorunda değiller. Evet doğru duydunuz, vergi ödenmesi şart değil, vergiler isteğe bağlı olacak şekilde ödeniyor.
Liberland vatandaşlarının ödediği vergiler de direkt olarak ülkenin hazinesine gidiyor. Ayrıca ülke de senelik 1 milyon dolarlık bir bütçe ile yönetiliyor.
Liberland blok zincirinde toplamda şu anda kadar 4.5 milyon dolar değerinde token kilitlenmiş bu kilitlenen token değeri de ülkenin vatandaş sayısı arttıkça artmaya devam edecektir. İsterseniz gelin bunun nedenini Liberland para birimi başlığı altında detaylıca inceleyelim.
Liberland Para Birimi
Liberland blok zinciri iki farklı tokene sahip. Bu tokenlerin her birinin kendine özel farklı işlevleri bulunmakta ve bu tokenler hem vatandaşlık hem de ülkede yapılacak işlemler için gerekli. Şimdi gelin bu tokenlerin neler olduğunu ve kullanım amaçlarını açıklayalım.
- Liberland Merit (LLM): Bu token aslında ülkenin vatandaşı olmak isteyenlerin sahip olması gereken tokendir. Liberland vatandaşı olmaya karar veren insanların 5000 LLM tokene sahip olmaları gerekiyor. Ayrıca LLM token seçimlerde oy kullanmak için, seçimlere aday olmak için de gerekmekte. Bu tokenin arzı da yalnızca 70 milyon ile sınırlı.
- Liberland Dollar (LLD): Bu token Liberland’in yerel ödeme tokeni. İşlem ücreti ödenmesi gerektiğinde, şirket kurulumunda veya mahkeme işlemlerinde LLD tokenin kullanılması gerekiyor. Daha önce Liberland blok zincirinin NPoS mekanizmasında çalıştığını söylemiştik, bu mekanizmaya göre validatörlerde havuzda stakeledikleri LLD token miktarına göre seçiliyorlar. Yani fazla LLD token stakelemiş birisi daha güvenilir kabul ediliyor.
Liberland Dollar şu anda 2 doların üstünde bir fiyata sahip. Bu tokeni sadece ülke vatandaşları mı alabiliyor diye merak ediyor olabilirsiniz, bunun için LLD tokeni herkesin satın alabileceğini söylemek isteriz.
Nasıl Liberland Vatandaşı Olunur?
Liberland nüfusu 1000 kişiye ulaşmış olsa da ülke 700 binden fazla vatandaşlık başvurusu almışken siz de Liberland vatandaşı olmak için nelerin gerektiğini merak ediyor olabilirsiniz.
Liberland vatandaşı olmak için yapmanız gereken ilk şey Liberland’ın resmi sitesinden vatandaşlık başvurusu yapmak. Başvuru yaptıktan sonra ülke ya otomatik olarak vatandaşlığınızı onaylayacaktır ya da size elektronik bir ikamet izni verecektir.
Ancak bu aşamada yapmanız gereken bir şey daha var, eğer Liberland ülkesinin vatandaşı olmak istiyorsanız, daha önce de dediğimiz gibi 5000 LLM tokene sahip olmanız gerekmekte. Bu tokeni de elde edebilmek için yapmanız gereken şey ya ülkenin güncel vatandaşlarından bağış almalısınız ya da ülke için çalışmalısınız.
Eğer vatandaşlık almak istemez sadece ikamet izin istiyorsanız, 150 Dolar gibi bir ödeme yaparak elektronik ikamet iznini kolayca bir şekilde alabiliyorsunuz.
Fakat ikamet izniniz olsa bile Liberland’ın schengen bölgesinde bulunduğunu ve schengen vizesine ihtiyacınız olduğunu belirtelim. Liberland tanıyan ülkeler arasında hiçbir avrupa birliği ülkesi bulunmadığı için de schengen bölgesinden çıkışta sorun yaşayabilirsiniz.
Liberland’ın şu an için henüz herhangi bir ülke tarafından tanınmadığını da dile getirmiş olalım. Ne kadar resmi olarak tanınmasalar bile Liberland resmi sitesinde Arjantin, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Haiti, Sırbistan ve Somaliland ile aralarında dostane bir ilişki olduğunu belirtmiş.
Ayrıca yine eskiden Hırvatistan sınır görevlilerinin Liberland’ı ziyaret etmek isteyen insanları engellediklerini ancak bu durumun Ağustos 2023’te değiştiğine de değinmişler. Yine bu sebeple resmi bir şekilde tanınmamış olsa da Hırvatistan ile de ilişkilerinin iyiye gittiğini belirtmişler.
Özet – Liberland Nedir?
Bu yazımızda kripto para dünyasının ülkesi olarak adlandırılan Liberland’ın tarihçesine, nerede olduğuna ve nasıl yönetildiğine değindik.
Her ne kadar 7 kilometre karelik bir alanı kaplasa da Liberland nüfusu gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Tamamen kripto para kullanılarak şirket açılabilen bu ülkede vatandaşlar vergi ödemek zorunda da değiller.
Oldukça yenilikçi ve özgürlükçü bir anlayışla yönetilen Liberland ülkesi seçimlerini bile blok zincir üzerinde gerçekleştiriyor.