Kriptoda Toplam Kilitli Değer (TVL) Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Kripto yatırımcılarının aklında soru işareti yaratan terimlerden birisi de TVL kısaltmasıyla bildiğimiz Total Value Locked (Kilitli Toplam Değer)’dir. Peki tam olarak TVL nedir?

Business 2 Community olarak sizler için hazırladığımız bu makalede; Kilitli Toplam Değer olarak ifade edilen TVL’ye dair merak edilenleri, iyi bir TVL oranının ne olduğunu, bu metrikin piyasa değerinden nasıl farklılaştığını, DeFi projelerindeki rolü gibi pek çok sorunun cevabını bulabileceksiniz. Hazırsanız başlayalım…

Kriptoda TVL Nedir?

Piyasa değeri, işlem hacmi ve toplam ile dolaşımdaki arzın yanı sıra, Total Value Locked yani Kilitli Toplam Değer (TVL), DeFi yatırımcıları arasında popüler göstergelerden biridir. TVL, tüm DeFi protokollerine veya tek bir DeFi projesine yatırılan varlıkların (USD veya para birimleri cinsinden) genel değerini gösterir.

DeFi varlıkları, borç verme, stake etme ve likidite havuzları gibi akıllı sözleşmelerle sunulan tipik hizmetlerden elde edilen ödüller ve faizlerden oluşur. Örneğin, staking’deki TVL, DeFi platformlarını en yüksek ödüllerle desteklemek isteyen yatırımcılar için özellikle yararlı bir göstergedir. Bu, DeFi stake protokollerinde kilitlenen toplam değeri ve likidite sağlayıcıları tarafından yatırılan varlık miktarını ifade eder.

DeFi’nin kripto para alanındaki artan popülaritesiyle birlikte, yükselişe geçen TVL, tüm ekosistemin veya tek bir protokolün sağlıklı, yatırım yapmaya değer olup olmadığını değerlendirmek isteyen yatırımcılar için önemli bir ölçüt haline geldi.

TVL basitçe bir akıllı sözleşmede kilitli olan kripto varlıkların toplam değeri olarak tanımlansa da DeFi projelerinin değerini etkileyen bazı temel faktörler bulunmaktadır. TVL’nin değeri para yatırma, çekme ve protokoldeki varlık miktarının ötesinde birçok faktörden etkilenir. Ayrıca itibari para birimi veya yerel token değerine göre de dalgalanabilir. Bazı protokollerin mevduatları projenin yerel token’ı cinsinden olduğunda, token’ın değeri arttıkça TVL de artar.

TVL Nasıl Hesaplanır?

DeFi TVL hesaplanma şekline bakacak olursak:

İlk olarak, belirli bir DeFi platformu ya da dApp’te kilitli olan kripto paraların veya stablecoin’lerin toplam değeri toplanır. Daha sonra, bu kripto paralar mevcut piyasa fiyatları ile çarpılır. Örneğin, belirli bir DeFi projesinde 2.000 token kilitliyse ve bu token’ların güncel fiyatı 50 dolarsa, TVL 100.000 dolar olacaktır.

Örneğin, şu anda ETH TVL 47,2 milyar dolar, SOL TVL 4,97 milyar dolar ve Base TVL 1,5 milyar dolar seviyesindedir.

Bu rakamın kripto piyasasının çok dalgalı olması nedeniyle sık sık değişebileceği unutulmamalıdır. Ayrıca, TVL’nin yüksekliği, kullanıcıların mevduat ve para çekme sıklığı gibi etkileşimlerine de bağlı olacaktır.

TVL genellikle, gerekli verileri toplamak için web kazıma (web scraping) yapan üçüncü taraflar tarafından hesaplanır.

İyi Bir TVL Oranı Nedir?

TVL oranı, platformun piyasa değerinin TVL’ye bölünmesiyle hesaplanır. Oran 1’den büyükse varlık aşırı değerlenmiş, 1’den küçükse varlık değeri düşük demektir.

Örneğin, bir DeFi platformunun piyasa değeri 10 milyon dolar ve TVL’si 50 milyon dolarsa, TVL oranı 0,2 olacaktır. Bu, projenin değerinin düşük olduğu ve değerinin artabileceği anlamına gelir. Yatırımcı için iyi bir yatırım fırsatı olabilir.

Diğer yandan, DeFi platformunun piyasa değeri 10 milyon dolar ve TVL’si 5 milyon dolarsa, TVL oranı 2 olur. Böyle bir durumla karşılaşılırsa platformun aşırı değerli olduğu anlaşılabilir.

Bu bilgiler ışığında, iyi bir TVL oranı sıfıra ne kadar yakın olursa o kadar iyidir.

TVL ve Piyasa Değeri Aynı Şey Midir?

Artık kriptoda TVL’nin ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını bildiğinize göre, bu metriğin piyasa değerinden nasıl farklılaştığını inceleyelim.

Kripto veya stablecoin TVL, belirli bir DeFi projesinde veya dApp’te kilitli olan dijital varlıkların toplam değerini tanımlar. Piyasa değeri ise belirli bir dijital para biriminin kripto piyasasındaki değerini temsil eder.

Her iki metrik de kripto projelerinin piyasa değerini gösterse de odak noktaları farklıdır. Piyasa değeri, bir şirketin değerini yerel token’ına göre belirlerken, TVL kilitli varlıklarına göre değerini gösterir.

Piyasa değeri genellikle bir kripto projesinin performansını değerlendirmek için kullanılırken, TVL projenin kullanımını ve etkinliğini anlamak için kullanılır.

DeFi’de TVL Neden Önemlidir?

DeFi platformlarının işleyebilmesi için sermayenin kredi teminatı olarak yatırılması ya da ticaret havuzlarında likidite sağlanması gerekir. TVL, sermayenin DeFi uygulamalarının kârlılığı ve yatırımcılar için kullanılabilirliği üzerindeki etkisini gösterdiği için önemli bir göstergedir.

Bir DeFi platformunun TVL’si yükseldiğinde, bu durum likidite, popülerlik ve kullanılabilirliğin artmasına yol açar; bu faktörler de projenin başarısını destekler. Daha yüksek bir TVL, DeFi protokollerinde daha fazla sermayenin kilitlendiğini ve katılımcıların daha büyük avantajlar ve gelirler elde edebildiğini gösterir. Düşük bir TVL ise daha az sermaye bulunabilirliği anlamına gelir. Bu da daha düşük getiri ile sonuçlanabilir.

DeFi protokollerinin pazar payı, DeFi Pulse ve DefiLlama gibi analiz platformlarının ilgili akıllı sözleşmelerde kilitli olan kripto varlıklarının miktarını raporlamasıyla kolayca belirlenebilir.

DeFi Pulse üzerinden TVL’yi takip eden DeFi katılımcıları, platformun Ethereum blok zincirindeki protokollerin akıllı sözleşme hareketlerini sadece Ether (ETH) ve ERC-20 tokenlerinin toplam bakiyesini baz alarak izlediğini bilmelidir. Öte yandan DefiLlama, TVL’yi tüm DeFi zincirlerinin toplam bakiyesini veya her bir platformun ayrı ayrı bakiyesini birleştirerek hesaplar.

Ancak TVL, sık dalgalanmalara açık olduğu için DeFi projelerini değerlendirmek için kullanılan tek ölçüt değildir.

TVL’nin Bir Metrik Olarak Sınırlamaları

TVL, DeFi projelerini değerlendirmek için önemli bir metrik olsa da bazı sınırlamaları vardır. TVL, yalnızca kilitli varlıkların toplam değerine dair bir fikir verir; platformun ne kadar aktif olduğunu göstermez. Örneğin, bir platformun TVL’si yüksek olabilir, ancak kullanıcı etkinliği düşük seviyede kalabilir. Bu durum her zaman bir risk işaretidir.

Ayrıca, DeFi geliştiricileri, projelerine dikkat çekmek için kasıtlı olarak TVL’lerini artırabilirler. Bu nedenle, yatırım yapmadan önce geliştiricilerin itibarını kontrol etmek çok önemlidir. Daha önce belirtildiği gibi, TVL’ler yatırımcı duyarlılığı ve piyasa koşulları gibi çeşitli dış faktörlere bağlı olarak dalgalanma eğilimindedir. Bu da TVL’nin her zaman bir DeFi projesinin değeri düşük mü yoksa aşırı mı olduğunu doğru bir şekilde belirlemeyeceği anlamına gelir.

Bu nedenle, DeFi platformları TVL verilerini sık sık günceller.

Hangi Kripto En Yüksek TVL’ye Sahip?

Ethereum (ETH), 2024 yılı boyunca Bitcoin (BTC) ve Solana (SOL) karşısında zorluklarla karşılaşmasına rağmen, DeFi dünyasında lider konumunu korumaya devam ediyor. DefiLlama verilerine göre, tüm blok zincirlerinde toplam kilitli değer (TVL) 82,2 milyar dolar seviyesinde ve bunun 47,01 milyar doları Ethereum’a ait. Ethereum’un bu hâkimiyeti, Lido, Eigenlayer, Aave, Maker, Etherfi ve Uniswap gibi önde gelen DeFi protokollerinin güçlü ağına dayanıyor.

Tron, 8,11 milyar dolarlık TVL ile DeFi’de ikinci en büyük oyuncu olarak konumunu güvence altına alarak, toplam kilitli değerin %9,88’ini oluşturuyor. Tron’un DeFi başarısının arkasında Justlend, Juststables ve Sunswap gibi önemli uygulamalar bulunuyor. Solana ise 4,778 milyar dolarlık TVL ile toplam 82,2 milyar doların %5,82’sini temsil ediyor. Eylül 2024’te Solana’nın dikkat çeken DeFi protokolleri arasında Jito, Kamino, Jupiter ve Marinade yer alıyor.

En büyük TVL’ye sahip ilk üç zincirden sonra Binance Smart Chain, Arbitrum, Base, Polygon, Avalanche, Blast ve Scroll ilk on sırayı tamamlıyor. Bitcoin ağı ise 517,97 milyon dolarlık TVL ile 15. sırada yer alıyor. Ağustos ayı, en iyi on DeFi protokolü için zorlu geçti; on protokolden sekizi düşüş yaşadı. Ancak, Justlend ve Binance’in Staked Ether protokolü geçen ay zorluklara rağmen yükselmeyi başardı.

DeFi alanı gelişmeye devam ederken, Ethereum’un TVL’deki hâkimiyeti, ekosistemdeki temel rolünün gücünü koruduğunu gösteriyor. Bu arada, Tron ve Solana pozisyonlarını giderek güçlendirerek daha çeşitlenen bir DeFi manzarası oluşturuyor. Büyük protokollerdeki son düşüşlere rağmen, farklı zincirlerdeki yenilikler, DeFi’nin geleceğine dair olumlu sinyaller verebiliyor. Ayrıca bknz.: En iyi kripto fiyat takip platformları

Sonuç – TVL Nedir?

Bu yazımızda TVL nedir sorusunun cevabını vermeye çalıştık. Özetle TVL, Kilitli Toplam Değer (Total Value Locked) anlamına gelen bir kısaltmadır. Belirli bir DeFi platformunda veyahut dApp’te kilitli olan kripto paraların toplam miktarını gösteren bir metriktir. Bu metrik, belirli bir DeFi projesinin ne kadar popüler olduğunu gösterir. TVL, kilitli varlıkların toplam değerinin mevcut piyasa fiyatlarıyla toplanmasıyla ölçülür.

TVL, aynı zamanda DeFi platformlarının aşırı değerlenip değerlenmediğini belirler. TVL oranı 1’in üzerindeyse proje aşırı değerlenmiştir. Tersi bir durumda ise değeri düşük kabul edilir. TVL, yatırımcı duyarlılığı ve piyasa koşullarından etkileneceği için genellikle dalgalanma gösterir.

TVL Hakkında Sıkça Sorulan Sorular